215 / 505
Uluslararası Hukukta Siber Saldırılara Karşı Kuvvet Kullanma
214
laşımın en önemli faydası, devletlere ulusal kritik alt yapıları koruma
avantajı sağlaması olmasına rağmen, kuvvet kullanarak meşru müda-
faa hakkı eşiğini düşürdüğünden, uluslararası ortamı yıkıcı konvan-
siyonel silahlı çatışmalara sürükleme riski doğurmasıdır.
36
Çünkü bu
yaklaşım benimsendiği takdirde kritik alt yapı sistemlerine yapılacak
siber saldırılar, fiziksel ve kinetik anlamda meşru müdafaa kapsamın-
da karşı saldırı yapmanın önünü açacaktır.
3. Etki Bazlı Yaklaşım
“Etki bazlı yaklaşım”a göre ise siber saldırı, yaptığı etkinin ağırlığı
(gravity) ölçüsüne bağlı olarak silahlı saldırı olarak kabul edilecektir.
Diğer yaklaşımlarla kıyaslandığında, şu anda “etki bazlı yaklaşım”
uluslararası ortamda özellikle teknolojisi gelişmiş ve ABD gibi saldı-
rılara en çok maruz kalan devletler arasında en kabul gören yaklaşım
olarak kabul edilmektedir. Meşru müdafaa hakkını doğuracak siber
saldırının etkisinin ağırlığının ölçülmesi konusunda ise değişik düşün-
celer ortaya atılmakta ve bu en önemli sorun olarak bilim adamları-
nın karşısında çıkmaktadır. Örneğin, bir havaalanı kontrol sistemine
düzenlenecek siber saldırı, bölgesel elektrik kesintilerine sebebiyet ve-
recek siber saldırı, borsa veya finansal sistemi işlemez hale getirecek
bir saldırı ya da 2007 yılındaki Estonya saldırısı, bunlardan hangisi-
nin savunma amaçlı kuvvet kullanmak için yeterli ağırlık derecesine
ulaşmış olduğunu tespit etmek gerekmektedir. Bu saldırılar küçük ya
da büyük ölçekte zararlara yol açmakta, hatta bazıları ölümlere veya
ekonomik sistemin çökmesine neden olmasına rağmen saldırının so-
nuçlarının ortaya konması ya da anlaşılması kolay olmamaktadır.
Prof. Michael Schmitt, doktrinde bu konuda kabul görmüş “etki
bazlı yaklaşım”la ilgili kriterleri en iyi belirleyen olarak kabul edil-
mektedir. Onun görüşüne göre siber saldırının etkileri şu altı kritere
değerlendirilmelidir:
37
1- Yıkıcılık (severity); zararın çeşidi ve boyutu,
2- Yakınlık (immediacy); saldırıdan sonra ne kadar süre içinde zara-
rın ortaya çıktığı,
36
Sklerov, 56.
37
Schmitt (1999), s.18,19.