210 / 505
TBB Dergisi 2013 (107)
Mehmet YAYLA
209
te Güvenlik Konseyi’nin, çatışmaların durdurulması, ateşkes, silahlı
kuvvetlerin geri çekilmesi, antlaşmaya varılması ve askeri malzemeye
ambargo konulması gibi geçici önlemler aldığı görülmektedir.
22
Ant-
laşma, 41 ve 42. maddeleriyle silahlı kuvvetler kullanılmasını gerek-
tiren ve gerektirmeyen müeyyideler olmak üzere iki çeşit zorlayıcı
önlem öngörmektedir. 41. madde diplomatik, ekonomik, siyasi ilişki-
lerin ve hava, deniz, demiryolu ulaşımının, posta, radyo, televizyon
iletişiminin kesilmesi gibi silahlı kuvvet kullanımını gerektirmeyen
önlemleri kapsamaktadır. 42. madde ise, gerektiğinde hava, deniz ve
kara kuvvetleri aracılığıyla kuvvet kullanılmasını öngören zorlayıcı
önlemleri kapsamaktadır.
23
Sonuç olarak bir siber savaş veya siber saldırı durumunda Güven-
lik Konseyi’nin kuvvet kullanma kararı alması politik olarak zor ve
ağır yürüyen bir süreç olmasına karşın, konu değerlendirilip bir so-
nuca varıldığında devletlerin de bu karara uyması ve bu kapsamda
yapılacak siber saldırılara karşı harekat hukuka uygun olacaktır.
B. MEŞRU MÜDAFAA HAKKI
Kuvvet kullanma yasağının diğer istisnası ise “meşru
müdafaa”dır.
24
Devletlerin kendi güvenliklerini koruma hakları, her
zaman uluslararası hukukun en temel ilkelerinden birisidir
25
ve “meş-
22
Seha L. Meray,
Devletler Hukukuna Giriş
(İkinci Cilt)
, Yeniden Gözden Geçirilmiş
Dördüncü Bası, Ankara, 1975, s.444.
23
Meray, s.444.
24
Kolektif meşru müdafaa hakkı, BM Antlaşması’nın 51. maddesinin meşru
müdafaa hakkını geliştirdiği yönlerden birisidir. Kolektif meşru müdafaa hakkı-
nın kullanılmasında da bireysel meşru müdafaa hakkının kullanılmasında ara-
nan, doğrudan ya da dolaylı bir silahlı saldırının gerçekleşmiş olması, alınan meş-
ru müdafaa tedbirlerinin BMGüvenlik Konseyi’ne bildirilmesi, Güvenlik Konseyi
harekete geçinceye kadar başvurulan geçici nitelikte istisnai bir hak olması ve örfi
hukuktan kaynaklanan gereklilik, aciliyet ve orantılılık kriterlerine uygun olarak
gerçekleştirilmesi koşullarının hepsi aranmaktadır. Bireysel meşru müdafaa hak-
kından farklı olarak kolektif meşru müdafaa hakkının kullanılması için, saldırıya
uğrayan devletin bunu ilan edip açıkça yardım istemesi gerekmektedir. Stanimir
A. Alexandrov,
Self Defence Against the Use of Force in International Law
, Kluwer
Law International, La Haye, s.95; Funda Keskin,
Uluslararası Hukukta Kuvvet Kul-
lanma: Savaş, Karışma ve Birleşmiş Milletler
, Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları
Tezler Dizisi:4, Ankara, 1998, s.56-59; Saldırıya uğrayan devletin bunu ilan edip
açıkça yardım istemesi dışında diğer konulara meşru müdafaa hakkı anlatılırken
değinileceğinden ayrıca siber saldırılar bakımından kolektif meşru müdafaa hak-
kı incelenmeyecektir.
25
Richard J
.
Erickson,
Legitimate Use of Force Against State-Sponsored Terrorism,
Air