269 / 505
Kumar ve Bahis Borcu Hakkında De Lege Ferenda Düşünceler
268
çünkü orada, kumarla ilgili hiçbir suç bulunmamaktadır. Daha doğ-
rusu, İsviçre’de eksik borç kavramının kumarı kapsayacak şekilde ge-
nişletilmesi, zaten idareden izin alarak kumarhane açılabilmesinden
kaynaklanmaktadır. Oysa Türkiye’de kumarhane açmak yasaktır; ku-
mar oynatmak da suç teşkil etmektedir. Bu noktada, İsviçre Borçlar
Kanunu’ndan 515/a hükmü elenerek Türk Borçlar Kanunu’na tıpa tıp
alınan 591/4, 513-515 hükümlerinin, Türk hukuk düzenine bütünsel
bakış açısıyla ters düştüğü ortaya konulmuştur. Aynen iktibas edilen
bu hükümlerin Türk hukuk düzenine uygun düşmesi için, İsviçre’de
olduğu gibi Türkiye’de de, kumarhane açılmasının idareden alınacak
basit bir izne bağlanmış olması gerekirdi. Oysa ülkemiz bu konudaki
tercihini olumsuz yönde kullanmıştır
89
.
Hukuk ve ahlâk kuralları, yaptırım türü ve kişiye tanıdığı özgür-
lük alanı bakımından ayrışır. Ancak hukuk ve ahlâkın ortak yanı, her
ikisinin de kötü ile gayri adili yasaklaması ve iyi ile adile yönlendirme-
sidir. Adaletin gerektirdiği toplumsal yaşam, temelinde ahlâk normla-
rına tabidir. Bu nedenle, hukuk ve ahlâk arasında birlik olabilir; hukuk,
ahlâkın gerçekleşmesine olanak sağlar; ahlâk da hukuku destekler
90
.
Meselâ kumarbazın hukukî işlem ehliyetini sınırlamak kaygısıyla ve-
sayet altına alınması; yine onu görev niteliği bulunan ve dolayısıyla
liyakat şartlarına bağlanan bazı yetkilerden mahkûm etmek yönünde-
ki hükümler (TMK. m. 418, 406), ahlâk ve hukukun kesişim noktaları-
dır
91
. Evlilik birliğini koruyucu önlemlerin kumarbaz eşe karşı alınması
(TMK. m.198-200) hususundaki düzenlemeler de, aynı yönde yorum-
89
Türkiye’de kumarhane açılması denenmiştir. Turizmi Teşvik Kanunu’na (RG.
16.3.1982, S. 17635; 2634 sayılı Kanun) binaen çıkarılan Talih Oyunları Yönetmeli-
ği (RG. 18.1.1983, S. 17992) ile izin verilmişti. Ne var ki, kısa bir süre sonra, kumar
borcuna dayalı intihar ve cinayetler arttığı için, açılan kumarhaneler, bakanlar ku-
rulu kararıyla 1996 yılında kapatılmıştır. Bu konuyu ayrıntılı bir şekilde, özellikle
tarihin realist detaylarıyla birlikte incelemek maksadıyla ilgili meclis tutanakla-
rı ve milletvekili önerilerine bkz.
www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d20/c010/tbmm20010088.pdf,
www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTA-NAK/TBMM/d20/c018/tbmm20018042.pdf,
www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d20/c032/tbmm20032132.pdf ve
www.tbmm.gov.tr/tutanak/donem20/yil2/bas/b132m.htm.90
Aral V.
, Hukuk ve Hukuk Bilimi Üzerine, İstanbul, 1991, s. 80-83.
91
Hatemi H./Kalkan Oğuztürk B.
, Kişiler Hukuku (Gerçek Kişiler-Tüzel Kişiler), İstan-
bul, 2013, s. 7.