331 / 505
Uluslararası İnşaat ve İş Ortaklığı Sözleşmelerinden Kaynaklanan Uyuşmazlıkların ...
330
“Kuralların 8’inci maddesine göre, üçüncü şahıs dosyanın kendisi-
ne tevdiinden itibaren en geç 90 gün içinde karar vermek zorundadır.
Ancak Kuralların 12’nci maddesine göre, bu süre olayın özelliklerine
göre, Komite tarafından uzatılabilir veya kısaltılabilir” (ŞANLI, a.g.e.,
s. 395).
“Gerek ad hoc olarak atanan ve gerekse MTO himayesindeki ku-
rumsal nitelikli üçüncü kişilerin müdahalesi için başvurmak, yargı yo-
luna gitmeye engel değildir” (Şanlı, a.g.e., s. 395).
“Üçüncü kişi tarafından verilen kararların bağlayıcılığı taraflarca
kabul edilmiş olsa dahi, bu kararlar uyuşmazlığı nihai olarak çözümle-
yen kararlar değil, tarafları yargı mercileri önünde bağlayan bir sözleş-
me hükmündedir. Uyuşmazlık sulhen çözümlenemeyip tahkim veya
mahkeme önüne geldiğinde, hakem veya hakim, sözleşmenin tabi ol-
duğu hukuk çerçevesinde üçüncü kişi tarafından verilen kararı, sözleş-
menin bir parçası veya hükmü olarak dikkate alır” (Şanlı, a.g.e.,s.395).
4. ÖN HAKEMLİK YÖNTEMİ
“Uluslararası ticaret sözleşmelerinin ifası sırasında, ifayı ve taraf-
lar arasındaki ilişkileri ciddi şekilde etkileyen hukuki, mali ve teknik
sorunlar ortaya çıkabilir. Bu durumlarda sorunlara acilen müdahale
edilmesi gerekmektedir. Örneğin, inşaatta kullanılan çimento ve de-
mir kalitesinin düşük olduğu veya işin projesine ve teknik normlara
uygun yapılmadığı ya da istihkakların ödenmediği tespit edildiğinde,
sözleşmenin geleceği açısından acil bir müdahale gerekecektir. Bu mü-
dahalelerle, tarafların hak ve borçları derhal tespit edilmekte, zararla-
rın büyümesi önlenmekte, deliller koruma altına alınmakta ve sonuç
itibariyle alınan acil ve geçici kararlarla taraflar arasındaki husumet
büyümeden ve derinleşmeden sözleşmenin sulhane bir şekilde ifası
sağlanmaktadır. İşte ön hakem (pre-arbitral referee), hakem veya mah-
keme tarafından davaya el konulmadan önceki aşamada, ortaya çıkan
sorunlara müdahale eden ve bu sorunları geçici bir şekilde karara bağ-
layan kişidir. Kuşkusuz taraflar, ön hakeme, ihtilafları nihai olarak
karara bağlama yetkisini de verebilirler; bu durumda ön hakem, aynı
zamanda hakemdir” (Şanlı, a.g.e., s.395-396).
“Taraflardan biri ön hakem tarafından verilen karara uymadığın-
da, uyuşmazlıklar mecburen, gerek ihtiyati haciz veya ihtiyati tedbir