46 / 505
TBB Dergisi 2013 (107)
Esra KATIMAN
45
şeklinde görüş bildirdiği kararının, bu çerçevede, başvurucuları yanılt-
maması gerekir. Sözü geçen kararda, Anayasa Mahkemesi “
zaman ba-
kımından yetki
” (
ratione temporis
) yönünden yaptığı incelemede, Askeri
İdare Mahkemesi’nin 19/9/2012 tarihli red kararının 28/9/2012 tari-
hinde başvurucuya tebliğ edilmesini süre hesabında esas almamıştır.
Bu durum, yukarıda alınan AİHM içtihadı ile bir çelişki yaratmamak-
tadır. Zira burada yapılan inceleme, bireysel başvuru yapabilmek için
öngörülen otuz günlük başvuru süresinin hangi anda başlayacağına
ilişkin değildir ve bu nedenle de tebliğ tarihinin bir önemi yoktur. Bu-
rada sözkonusu olan, kanunun (anayasal bireysel başvuru yolunun)
zaman yönünden uygulanmasıdır ki, bu durum AİHS’nin zaman yö-
nünden uygulanmasına benzer özellikler taşır.
Başvuru süreleri konusundaki uygulamaların hakkın özüne doku-
nabileceğine ilişkin durumu ise bir örnekle açıklamak uygun olacaktır.
Çek Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi’nin esasa girmeden red etmiş
olduğu bir davanın değerlendirildiği bir başvuruda, AİHM, Anayasa
Mahkemesi’ne başvuru süresi ile ilgili iç hukuk kurallarındaki belirsiz-
liklerin, “mahkemeye erişim hakkı“ ile “şekli başvuru şartlarına say-
gı“ gösterilmesi konusundaki haklı kaygı arasındaki dengeyi bozarak,
başvuruculara orantısız bir yük getirmek suretiyle, başvuru hakkının
özüne dokunduğu saptamasında bulunmuştur. Tanınan kanun yolları-
nı tamamen tüketmek ile, Anayasa Mahkemesine kanunla tanınan süre
içinde başvuruda bulunmak zorunluluğu arasında sıkışıp kalan bir
başvurucunun yapmış olduğu seçim nedeniyle hak kaybına uğraması
hukuka uygun bulunmamıştır
83
. Mahkeme tüm bu başvurularda, Çek
Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi’nin uygulamış olduğu anayasal bi-
reysel başvuru kabul kriterlerini, kanundaki belirsizlik ve başvurucula-
ra orantısız biçimde aşırı yük getirmesi nedenleriyle, anayasal başvuru
yolunda mahkemeye erişim hakkı konusunda 6. Maddenin ihlâl edildi-
ği sonucuna varmıştır
84
. Nitekim, AİHM’nin ihlâl kararları üzerine Çek
Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi uygulamasını değiştirmiştir
85
.
83
Zvolský et Zvolská/Çek Cumhuriyeti,
n°
46129/99
, §§ 18-36, CEDH 2002‑IX. Konu ile
ilgili ayrıca, bkz.
Zborovský /Slovakya
, n°
14325/08
, 23 Kasım 2012 ;
Běleš ve diğerleri/
Çek Cumhuriyeti
,
n
o
47273/99
, 12 Kasım 2002.
84
Běleš ve diğerleri/Çek Cumhuriyeti
, n°
47273/99
, CEDH 2002‑IX ;
Zvolský et Zvolská/
Çek Cumhuriyeti,
n°
46129/99
, (
op.cit
.)
85
Drahorád ve Drahorádová/Çek Cumhuriyeti
,
Requête no
10254/03
,
20 Mart 2008.