141 / 417
Hukuk ve Devlet Özdeşliğinin Ötesinde Kamu Hukuku
140
Kendisi öyle nitelememesine rağmen kuramı genellikle sosyalist
olarak sınıflandırılan, hatta devrim hukukçularının, Paşukanis’in be-
lirttiği üzere, “Ekim Devrimi sonrasında, Sovyet Devrimi için hukuk-
sal - işlevsel temelleri olarak kuramını betimlemeye giriştikleri” (2010)
Duguit, şu kanıdadır:
Kamu hukukunun ne olduğunu araştırdık ve devlet hukuku
olduğunu anladık. (...) Bize devletin ne olduğunu araştırmak kalı-
yor. (...) uzun zamandan beri bu mesele hakkında birçok kitaplar
yazılmıştır ama, iddialı görünmek pahasına da olsa, diyeceğim ki,
yazılanların çoğu meseleyi aydınlatmaktan ziyade bulandırmaya
yaramıştır. Çünkü, genel olarak, kötü bir metot takip edilmiştir.
Çünkü, doğrudan doğruya olayları gözleyerek ve olayların nasıl
cereyan ettiğini inceleyerek pozitif ve gerçekçi (
realisté
) gözlem
metodu ile devletin ne olduğunu belirtecek yerde metafizik bir
cevher (
entité
) tasarlanmış ve politik belirtiler arkasına yerleşti-
rilmiştir. Böylece bugün öyle bir noktaya gelmiş bulunuyoruz ki
hukukçuya düşen iş, ilk önce bütün bu metafizik kavramları orta-
dan kaldırmak ve doğrudan doğruya gözlem metodu ile gerçekte
devletin ne olduğunu araştırmak noktasında toplanıyor. (1954: 54)
Gerçekten de tüm siyaset bilimi ve kamu hukuku tarihinde sorun,
“gerçekte devletin ne olduğunu araştırmak noktasında” toplanmıştır.
Ancak bu makalede tartışılan soru bu genellikte olmayıp,
devleti ve si-
yasal düzeyi doğallaştıran
“siyaset bilimi” ekseninde değil,
devleti aşmaya
yönelen
“kamu hukuku” ekseninde, devlet/hukuk özdeşliğinin ötesin-
de devlete
karşı
kamu hukukunun nasıl konumlandırılabileceğidir. Söz
konusu olan “kamu/kamusallık” ya da “kamu hukuku” olduğunda,
bu soru, aynı zamanda güncel toplumsal mücadelelerin de konusudur.
Bu nedenle, Marksist kuramda başat görünen ve hukukun da sınıflı
toplumların -aşılması gereken- bir üstyapı kurumu olduğu yönündeki
tezden doğan büyük tartışma bu makalenin sorun alanı dışındadır.
Makalede, kamu hukukunu devlet merkezli yorumlayan gelene-
ğin ders kitaplarında nasıl temsil edildiği görünür kılındıktan sonra,
Duguit’nin özel hukuk/kamu hukuku ayrımı ve egemenlik eleştirisi
temelindeki görüşleri,
kamu hukukunu devletle değil devlete karşı düşün-
mek için
bir başlangıç olarak alınarak,
devlete karşı kamu hukukunun ola-
naklarına
, öncelikle Duguit’ye ve devamla komünist hipoteze odakla-
narak işaret edilecektir.