190 / 417
TBB Dergisi 2013 (108)
Arzu BEŞİRİ
189
Nürnberg ve Tokyo Mahkemeleri’nin hakimlerin sayısı gibi uygu-
lama farklarının yanı sıra önemli bir farkı, Nürnberg Mahkemesi’nde
milli mahkemelere de yetki verilmişken, Tokyo Mahkemesi’nde milli
mahkemelere yetki verilmemesidir.
51
Bütün olumsuz eleştirilere rağmen, evrensel değerlerin kazanı-
mında sancılı dönemler atlatıldığı, bu değerlerin kazanımı sürecinde
birçok kişinin haksız muamelelere maruz kaldığı düşünüldüğünde,
bu Mahkemelerin kurulmasıyla insanlığın bugün sahip olduğu değer-
ler için adım atıldığını söylemek yanlış olmayacaktır.
52
C- Ad Hoc Mahkemeler
Ad Hoc Mahkemeler; B.M. Güvenlik Konseyi kararları ile kurul-
muş, gerçekleştirilen bazı fiillerin neticesinde kurulan ve sadece bu fiil-
lerin gerçekleştirilmesi sonucunda ortaya çıkan olayların faillerini yar-
gılamakla görevlendirilmiş olan geçici ve sivil mahkemelerdir.
53
Bizce
Soykırım Sözleşmesi’nin en önemli eksikliği suç faillerinin cezalandı-
rılmalarının sağlanması için belirli bir yargı mercii, başka bir deyişle,
yenen yenilen ayrımının yapılmadığı, bağımsız ve tarafsız bir Ulusla-
rarası Ceza Mahkemesi’nin olmamasıdır.
54
Uluslararası Ceza Mahke-
mesi kurulana kadar iki defa kurulan bu Mahkemeler, Statü ve yetki-
leriyle, kurulması düşünülen daimi Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin
kurulması için başı çekmiş ve örnek olmuşlardır. Özellikle Eski Yu-
goslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin başarılı olması Uluslara-
rası Ceza Mahkemesi’nin kuruluş çalışmalarının hızlanmasına sebep
olmuştur.
55
Aşağıda, bahsedilen bu Mahkemeleri inceleyeceğiz.
1. Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi
23 milyon nüfuslu, federal bir yapıya sahip, çok milletli bir devlet
olan eski Yugoslavya’da Sırplar, Büyük Sırbistan’ı kuracaklarını düş-
leyerek, 1992 yılında bağımsızlığını ilan eden Bosna – Hersek yöneti-
minden ayrıldıklarını, Bosna Sırp Cumhuriyeti’ni kurduklarını açıkla-
mışlar ve 1993 yılında bağımsız Bosna – Hersek yönetiminin başkenti
51
Çınar, s. 18.
52
Şen, s. 22.
53
Güller / Zafer, s. 10.
54
Alpkaya, s. III.
55
Önok, s. 55.