196 / 417
TBB Dergisi 2013 (108)
Arzu BEŞİRİ
195
Yaşanan soykırım olaylarını cezalandırmanın uluslararası toplu-
mun görevi olduğunu belirterek bir mahkeme kurulmasının gereklili-
ğini bizzat söyleyerek çağrıda bulunan Ruanda Hükümeti yetkilileri,
daha sonra isteklerinin gerçekleşmemesi üzerine Mahkeme’nin kurul-
masına karşı çıkmışlardır.
78
Gerçekleşen bu olaylar üzerine nihayet; B.M. Güvenlik Konseyi 8
Kasım 1994 yılında ve 955 sayılı kararla, B.M. Antlaşması’nın 7. Bölü-
müne de dayanarak Ruanda Uluslararası Ceza Mahkemesi kurulması
kabul edilmiştir.
79
Mahkeme’nin kuruluşu B.M. Şartı’nın 7. Bölümüne
yasal olarak dayandırılmıştır ve Statüsü’nün önsözünde yukarıda be-
lirttiğimiz üzere Ruanda Hükümeti’nin, Mahkeme’nin kurulması yö-
nündeki iradesine yer verilmiştir.
80
Kanyabashi kararında Ruanda Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin
yargı yetkisinin olmadığının ileri sürülerek itiraz edilmesi üzerine Ta-
dic kararına atıf yapmış ve itirazı reddetmiştir. Fakat daha sonra Ru-
anda Uluslararası Ceza Mahkemesi verdiği Karamera kararında, mah-
kemenin kuruluşunun yasallığını incelemenin yetkisini aştığını beyan
ederek, yetki yönünden yapılan itirazı reddetmiştir.
81
Ruanda Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin yargı yetkisi 1 Ocak
1994 ile 31 Aralık 1994 tarihleri arasında Ruanda sınırları içinde veya
komşu ülkelerde; soykırım, uluslararası insancıl hukukun ihlali nite-
liğindeki ve insanlığa karşı suçları işleyenlerin veya bu fiilleri işleyen
Ruanda vatandaşlarının yargılanmasını içerir. Ruanda dışında yapılan
katliamların da Mahkeme’nin yargı yetkisinde olmasının sebebi, bu
eylemleri gerçekleştirenler arasında Ruanda vatandaşlarının olması ve
bu katliamların da Ruanda’da ki iç savaşla ilişkili olmasıdır.
82
Ruanda Uluslararası Ceza Mahkemesi Statüsü’nün 2. maddesinde
yer alan “ulusal, etnik, ırki veya dini bir topluluğu tamamen veya kısmen
yok etmek kastıyla işlenen” fiillerden birisi, soykırım suçunu oluşturur.
83
Ruanda Uluslararası Ceza Mahkemesi Akayesu kararında, fiilin
grup üyesi bir veya daha çok kişiye karşı işlenmesinin gerektiğini yani
78
Alibaba, s. 190.
79
Çınar, s. 24.
80
Önok, s. 83.
81
Tezcan, / Erdem / Önok, s. 360, dipnot 1355 ve 1356.
82
Başak, s. 46, 48.
83
Tezcan / Erdem / Önok, s. 362.