215 / 417
Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Hükümleri Uyarınca Yabancıların ...
214
yeni bir hukukî rejim getirmektedir
18
. Söz konusu düzenleme Avrupa
Birliği (AB) müzakere sürecinde “
Adalet, Özgürlük, Güvenlik
”e ilişkin 24.
fasıl çerçevesinde göç konusunda Türk mevzuat ve sisteminin AB mük-
tesebatıyla uyumlu hale getirilmesi bakımından da önem taşımaktadır
19
.
YUKK’nın amacı, yabancıların Türkiye’ye girişleri, Türkiye’de
kalışları ve Türkiye’den çıkışları ile Türkiye’den koruma talep eden
yabancılara sağlanacak korumanın kapsamı ve uygulanmasına ilişkin
usûl ve esasları belirlemek ve İçişleri Bakanlığı’na bağlı Göç İdaresi
Genel Müdürlüğünün kuruluş, görev, yetki ve sorumluluklarını dü-
zenlemektir (m. 1). Kanunun milletlerarası anlaşmalar ile özel kanun
hükümlerini saklı tutan 2. maddesinin 2. fıkrası gereğince, YUKK hü-
kümleri ancak hakkında Türkiye’nin taraf olduğu iki ya da çok taraflı
milletlerarası sözleşme veya özel kanun bulunmayan hallerde uygula-
nabilecektir. Kanunun belli hükümleri dışında
20
yayımı tarihinden bir
yıl sonra yürürlüğe girmesi öngörülmüştür (m. 125).
Bu çalışmanın konusunu oluşturan yabancıların sınır dışı edilme-
sine ilişkin hükümler, YUKK’nın “
Yabancılar
” başlığını taşıyan İkinci
Kısmının Dördüncü Bölümünde, 52 ilâ 60. maddelerde yer almaktadır.
Çalışmamızda, YUKK’nın söz konusu hükümleri incelenecektir
21
. Bu-
nunla birlikte, farklı bir incelemeyi gerektirdiğinden mülteci ve sığın-
macıların sınır dışı edilmeleri çalışmanın kapsamına dâhil edilmemiş
olup; ancak Kanunun sınır dışı etmeye ilişkin hükümlerinde yer veril-
diği ölçüde ele alınmıştır
22
.
18
Kanunun hazırlık süreci, kapsamı, temel ilkeleri ve Kanunla getirilen yenilikler
hakkında bkz. EKŞİ, N.: Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (Tasarısı),
İstanbul 2012, s. 5 vd., s. 111 vd. (“Tasarı”)
19
Kanunun genel gerekçesi, s. 1. Yabancıların sınır dışı edilmesine ilişkin olarak
YUKK hükümleri ile AB düzenlemelerinin karşılaştırması için bkz. DARDAĞAN
KİBAR, E.: “Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Tasarısında ve Başlıca
Avrupa Birliği Düzenlemelerinde Yabancıların Sınır Dışı Edilmelerine İlişkin Ku-
rallar: Bir Karşılaştırma Denemesi”,
Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi
, 2012, C. 11,
S. 2, s. 53-74 (“Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu”). YUKK’da esas alınan
AB mevzuatı hakkında bkz. EKŞİ, Tasarı, s. 74 vd.
20
YUKK’nın 125. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi uyarınca, 122. maddesi, 123.
maddesinin 1., 2., 5. ve 7. fıkraları ile 124. maddesi hariç olmak üzere, Göç İdaresi
Genel Müdürlüğü’ne ilişkin düzenleme getiren 5. kısmı yayımı tarihinde yürürlü-
ğe girmiştir.
21
Çalışmanın hazırlandığı süre zarfında YUKK’nın uygulanmasına ilişkin usûl ve
esasları düzenleyecek yönetmelik (YUKK m. 121) henüz çıkarılmamış olduğun-
dan, değerlendirmeler YUKK hükümleri çerçevesinde yapılmıştır.
22
YUKK öncesi dönemde mülteci ve sığınmacıların sınır dışı edilmeleri hakkında