217 / 417
Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Hükümleri Uyarınca Yabancıların ...
216
ve göçmenler
26
dâhildir
27
. Birden fazla devlet vatandaşı olan kişinin
vatandaşlıklarından birinin Türk vatandaşlığı olması durumunda,
kişi Türk vatandaşı kabul edilir ve sınır dışı etme işlemine konu edi-
lemez
28
. Sahip olunan Türk vatandaşlığının gerçek vatandaşlık olup
olmaması önem taşımaz. Kişinin sahip olduğu devlet vatandaşlık-
larından hiçbirinin Türk vatandaşlığı olmaması durumunda ise kişi
yabancı statüsünde bulunacağından hakkında sınır dışı kararı verile-
bilecektir
29
.
Hakkında sınır dışı kararı alınacak yabancılar “
Sınır dışı etme ka-
rarı alınacaklar
” başlığını taşıyan 54. maddede tek tek sayılmıştır. Söz
konusu hüküm Kanunun genel gerekçesinde belirtilen “
sınır dışı etme
uygulamasının berrak bir hukukî temele oturtulması
”
30
amacına uygun ola-
rak, mevzuatta dağınık şekilde yer alan sınır dışı etme sebeplerini tek
elden düzenlemesi ve özellikle uygulamada YİSHK’nın 19. maddesin-
de
31
yer alan genel sınır dışı sebebine dayandırılan sınır dışı işlemle-
lükleri, Türkiye’den çıkışlarında yapılacak işlemler, kitlesel hareketlere karşı alı-
nacak tedbirlerle ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlar arasındaki iş birliği
ve koordinasyon, merkez ve taşrada görev alacak kurum ve kuruluşların görev ve
yetkilerinin belirlenmesinin, Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılacak yönetmelikle
düzenleneceğini hüküm altına almıştır (m. 91(2)).
26
Göçmenler de yabancı kavramına dâhil olmakla birlikte, bu kişilerin durumları
5543 sayılı İskân Kanununda düzenlenmiştir. İskân Kanununun YUKK’ya göre
özel kanun niteliğinde kabul edilmesi sebebiyle YUKK hükümleri 2. maddesinin
2. fıkrası uyarınca ancak İskân Kanununda hüküm bulunmayan hallerde uygula-
nacaktır: EKŞİ, Tasarı, s. 127. İskân Kanunu için bkz. R.G. T. 26.9.2006, S. 26301.
27
YUKK’nın kapsamına giren yabancılar hakkında ayrıntılı bilgi için bkz. EKŞİ,
Tasarı, s. 112.
28
Bkz. EKŞİ, Yabancılar Hukuku, s. 41; AYBAY, s. 144. Kişinin birden fazla devlet
vatandaşı olması ve söz konusu vatandaşlıklardan birinin Türk vatandaşlığı ol-
ması durumunda kendisi bakımından Türk hukukunun uygulanması, MÖHUK
m. 4(1)(b)’de de hüküm altına alınmıştır.
29
Her ne kadar “
özel statülü yabancılar
” da “
yabancı
” kavramı içerisine dâhil de ol-
salar, bu kişilerin sınır dışı edilmeleri istenmeyen kişi (
persona nan gradata
) olarak
belirlenmelerine bağlanmakta ve milletlerarası örf ve adet hukuku uyarınca sınır
dışı edilmeleri kabul edilmemektedir: AYBAY, s. 148, dn. 14; DURAN, L.: “Yaban-
cıların Türkiye’den Sınır dışı Edilmesi”,
İnsan Hakları Yıllığı
, 1980, C. 2, S. 1, s. 8.
30
Kanunun genel gerekçesi, s. 2.
31
Türk hukukunda genel sınır dışı sebebi kabul edilen, “
muzır şahıslar
” başlığını
taşıyan YİSHK m. 19 hükmü şu şekildedir: “
İçişleri Bakanlığınca memlekette kalması
umumî güvenliğe, siyasî ve idarî icaplara aykırı sayılan yabancılar verilecek muayyen
müddet zarfında Türkiye’den çıkmağa davet olunur. Bu müddetin sonunda Türkiye’yi
terk etmeyenler sınır dışı edilebilirler.
”