249 / 417
Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Hükümleri Uyarınca Yabancıların ...
248
YUKK’nın 53. maddesinin 3. fıkrası uyarınca sınır dışı kararlarına
karşı açılacak iptal davasında idare mahkemesi, söz konusu kararı Türk
hukukunda iptal nedenleri olarak kabul edilen yetki, şekil, sebep, konu
ve maksat yönlerinden değerlendirecektir
122
. YUKK’da sınır dışı etme
kararını almaya yetkili makam olarak valilikler kabul edilmiştir. Dolayı-
sıyla böyle bir kararın valilikler dışında bir makam tarafından alınması
durumunda sınır dışı etme kararı yetki yönünden hukuka aykırıdır.
Bunun yanı sıra, sınır dışı etme kararı, Kanunda hüküm altına alı-
nan usûle uygun bir şekilde verilmiş olmalıdır
123
. Bu anlamda, Kanu-
nun 53. maddesinin 2. fıkrası uyarınca, sınır dışı etme kararının yazılı
ve ilgiliye tebliğ edilmiş olması gerekir. Sınır dışı etme kararının yazılı
olarak verilmemesi veya ilgiliye tebliğ edilmemesi, işlemin şekle ay-
kırılık sebebiyle iptalini gündeme getirir. Nitekim Danıştay, 24.4.1978
tarihli bir kararında İsveç Radyo Televizyon Kurumu tarafından Tür-
kiye hakkında belgesel bir film yapımı için İstanbul’a gönderilen dört
kişilik televizyon ekibinin sınır dışı etme işleminin ilgililere sözlü ola-
rak bildirilmiş olmasını hukuka aykırı görmüştür
124
. Sınır dışı etme ka-
rarının gerekçeli verilmesi gerekliliği de aynı YUKK hükmünde açıkça
belirtilmiştir. Kanunî bir hükümle gösterilmesi aranan gerekçe kural
olarak bir şekil şartı kabul edilmektedir
125
. Keza, Kanunun 56. maddesi
uyarınca hakkında sınır dışı kararı alınan yabancılara tanınması gere-
ken sürenin tanınmamış olması da şekle aykırılık sebebidir
126
(m. 56(1)).
122
İYUK’un 2. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi uyarınca, iptal davaları, idarî
işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka
aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından
açılan davalardır.
123
Bununla birlikte Danıştay, her türlü şekil sakatlığını değil ancak sonucu etkile-
yecek nitelikte olan şekil kurallarında yapılan sakatlıkları iptal nedeni saymakta-
dır. Doktrinde “
ana kural
”, “
birincil kural
” veya “
asli şekil kuralı
” olarak anılan bu
tür kurallar ile sonucu etkileyecek nitelikte olmayan “
ikincil
” veya “
tali kurallar
”
arasındaki ayrıma ilişkin herhangi bir nesnel ölçüt bulunmadığından Danıştay
somut uyuşmazlığın özelliklerini dikkate almak suretiyle idarî işlemin şekle aykı-
rılık sebebiyle iptalinin gerekip gerekmediğine karar vermektedir: TAN, s. 834.
124
Söz konusu karar için bkz. Danıştay 12. D., E.1977/1349, K. 1978/95, <http://
www.kazanci.com/kho2/ibb/files/12d-1977-1349.htm>(Erişim tarihi: 20.6.2013)
125
TAN, s. 840. Bununla birlikte, gerekçeyi sonucu etkilemeyen bir şekil koşulu ola-
rak kabul eden Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu kararları da mevcut-
tur: TAN, s. 840, dn. 348.
126
Sınır dışı etme kararlarında ilgiliye süre tanınmasının zorunlu bir şekil şartı oldu-
ğu yönünde bkz. DARDAĞAN, E.: Yabancılar Hukuku Açısından Sınır dışı Etme,
Ankara 1993 (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), s. 117.