TBB Dergisi 108. Sayı

TBB Dergisi 2013 (108)

Gökhan GÜNEYSU

263

riayet gösteremeyeceğini; bu nedenle bu silahların geliştirilmesi, üre-

tilmesi ve kullanılmasının bir uluslararası sözleşme ile yasaklanması

gerektiğini” ifade etmiştir

. Akademik çevrede ise bu tedbirin fazla-

sıyla sert bir adım olduğu, bilakis otonom silah sistemleri sayesinde

silahlı çatışmaların daha insancıl bir özellik kazanacağı, insancıl hu-

kuk kurallarına uyulmasında da eksilme değil artış olacağı fikri de öne

sürülmektedir

Çalışmanın bu aşamasında silahlarla özellikle de yeni silahlarla

ilgili olan uluslararası insancıl hukuk hükümlerini kısaca incelenmesi

gerekmektedir. Bu hukuk hükümleri elbette her türlü silah ve silah

sistemi için uygulanması gereken hükümler olduğu gibi, otonom silah

sistemleri ve bunların modifikasyon sonucu elde edilen çeşitleri için

de uygulanmalıdır.

SİLAHLARLA İLGİLİ İNSANCIL HUKUK HÜKÜMLERİNİN

İNCELENMESİ

Uluslararası İnsancıl Hukuk,

silahların doğaları

ve üretilmeleri hak-

kında bir takım düzenlemeler öngörmüştür. Bu kurallar silahların in-

sancıl hukuka uygun kullanımlarının mümkün olması için taşımaları

gereken vasıfları tespit etmektedir. 1949 tarihli Cenevre Sözleşmele-

rine Ek I. Protokol’ün

36. Maddesine göre; bir silahın henüz üretimi

aşamasında, bu silahın insancıl hukuk ve diğer uluslararası hukuk hü-

kümlerine uygunluğunun ilgili devlet tarafından araştırılması gerek-

lidir. Yine, bir silahın hukuka uygun olabilmesi için, savaşan ve sivil

ayırımında bulunmaya uygun bir silah olması da şarttır. Eğer bir silah

doğası gereği belli bir hedefe kanalize edilemiyor, silahın kullanılması

sonucu ortaya çıkan tahribat kontrol edilemiyor ve bu tahribat aske-

ri hedefler kadar sivillere de zarar verebiliyor ise bu silahın hukuka

Human Rights Watch,

op. cit.

s. 5; Jeffrey S. Thurnher,

“The Law That Applies to

Autonomous Weapon Systems”,

ASIL Insights

, Volume 17, Issue 4.

Bu görüşte olan akademisyenlere iyi bir örnek için bkz. Michael N. Schmitt, “Au-

tonomous Weapon Systems and International Humanitarian Law: A Reply to

Critics”, Harvard National Security Journal, 2013. <

<http://harvardnsj.org/wp-

content/uploads/2013/02/Schmitt-Autonomous-Weapon-Systems-and-IHL-

Final.pdf>>

Protocol Additional to the Geneva Conventions of 12 August 1949, and Relating to

the Protection of Victims of International Armed Conflicts (Protocol I),

U.N.T.S.

Volume 1125, s.3.