TBB Dergisi 108. Sayı

TBB Dergisi 2013 (108)

Gökhan GÜNEYSU

269

personel, bilgisayar destekli ileri teknoloji ürünü bu silah sistemlerinin

teklif ettiği önerileri genel olarak kabul etme eğilimindedir. Burada in-

sanoğlunun teknolojiye karşı sahip olduğu sorgulamayan bir güven

de devreye girmektedir. Binlerce işlemi ve faktörü aynı anda işleme

sokabilen ve değerlendirebilen gelişmiş sistemlere karşı olan bu güven

yersiz değilse de oldukça tehlikelidir. Bunun en çarpıcı örneği, yazı-

mızın başında zikrettiğimiz

Aegis

sisteminin her haliyle sivil ve ticari

bir uçak olduğu belli olan bir hava aracını düşman savaş uçağı olarak

tespit etmesidir.

Başka sıkıntılı bir durum da otonom silah sistemi tarafından yapı-

lan saldırı veya tehdit uyarısı ile (eğer tehdit uyarısı gerçek ise) saldı-

rının bundan çok kısa süre sonra gerçekleşecek olmasıdır. Dolayısıyla,

savunma veya karşı saldırı için verilecek tepkiye de saniyelerle ölçülen

kısa zaman aralıklarında karar vermek gerekmektedir. Kontrol eden

konumundaki insan operatörün, bu kadar kısa bir süre içinde eldeki

karışık verileri değerlendirmesi ve doğru karar vermesi de asla kolay

olmayacağından,

otomasyon önyargısına kendisini kaptırması

daha muh-

temel bir seçenek haline dönüşmektedir.

Halen, insan operatörlerin kontrolünde kullanılan otonom silah

sistemlerinin kısa bir zaman içinde tamamen otomatik ve bağımsız,

yani otonom hale gelmesi öngörülmektedir. O zaman, zaten güveni-

lir olmaktan gayet uzak olan “insan kontrolü” de ortadan kalkacak,

insancıl hukukun hükümlerini bir robotun uygulaması gerekecektir.

Bu tip silahlara iyi bir başka örnek de Güney ve Kuzey Kore sınırında

nöbet tutması beklenen robotlardır

. Şu an için askerden arındırılmış

bölge (DMZ) olan bu coğrafyada sivil-asker ayrımı yapmak çok gerek-

li olmayabilir. Günümüzde bölgeye sivil girişi yasak olduğu için bu

silahların ayrımda bulunamama gibi bir risk yarattığından bahsedi-

lemezse de başka şartların gelişmesi durumunda, ileri teknoloji ürü-

nü bu nöbetçi robotların tüfek tutan askeri personel ile örneğin tarım

ekipmanı taşıyan çiftçileri ayırt etmesi gerçekçi bir beklenti olmayabi-

lir. Bu durumda, bu nöbetçiler, kendisine göre gayet geri bir teknolo-

jiye dayanan mayınlardan çok da farklı olmayan bir konumda değer-

lendirilecektir. Mayınlar ağırlığa tepki verirken, bu silahlar uzaktan

aldıkları görüntülere tepki vereceklerdir, aradaki tek fark bu olacaktır.

Anderson & Waxman,

op. cit.

s.1.