TBB Dergisi 108. Sayı

Kentsel Dönüşümün, 6306 Sayılı Yasa Kapsamında Hak ve Özgürlükler Açısından Ele Alınması

gönüllük esasına aykırı düzenlemeler olduğu, kültürel ve tarihi var-

lıkların korunmasına ilişkin esaslara aykırı düzenlemeler getirildiği,

kamu malları rejiminin değiştirildiği gibi noktalarda toplanmaktadır.

Bu eleştiriler yapılırken “mülksüzleştirme yasası”, “en çok parayı kim

verirse onun”, “mal, sermaye ve mülk transferi yasası”, “afet gibi afet

yasası”

, “seferberlik yasası” gibi sloganların da bu eleştirilere eşlik et-

tiğini görmekteyiz. Yasanın “özü itibariyle seni, beni, hepimizi mülk-

süzleştirme tasarısı. Benden, senden, bizden aldığını kime veriyor? En

çok parayı kim verirse ona. Bu bir sermaye, mal, mülk transferi” Yasa-

sı

gibi oldukça ağır eleştirilere maruz kalması, uygulanmadan yasaya

olan güvenin oldukça az olduğunu ortaya koymaktadır. Hatta Yasa ta-

sarı halinde iken, geri çekilmesi bile tavsiye edilmiştir.

Yasanın gerekçesinde;

Ülkemizin çok mühim bir kısmı, başta

deprem olmak üzere tabii afetlerin riski altında olduğu, buna rağmen,

mevcut yapıların büyük bir kısmının muhtemel afetlere karşı dayanık-

lı olmadıkları ve orta şiddetteki bir depremde bile ağır derecede hasar

görüp yıkıldıkları, bu nedenle bazı yerleşim merkezlerinin jeolojik du-

rumu ve zemin özellikleri ise, buralarda iskânın tehlikeler arz ettiğini

ve afet riski altında bulunan bu yerleşim merkezlerinin bir an önce

bulundukları yerlerde dönüştürülerek buralardaki iskânın yeniden

düzenlenmesini ve hatta bunların başka yerlere nakledilmesini zarurî

kıldığı belirtilmekte ve “Tasarı, afet meydana geldikten sonra “yara

sarma” değil de, “yara almama” anlayışına dayanmakta; böylece

Anayasadaki “sosyal hukuk devleti” ilkesinin hayata geçirilmesi için

önemli ve etkili bir adım atılmasını temin etmektedir.” denilmektedir.

Yasada yer alan afet riskine yönelik bu açıklamalar doğru olmakla

birlikte, yasaya yönelik eleştiriler arasında kentsel dönüşüm uygula-

malarının sağlıklı bir kentsel yenilenmeyi sağlayamayacağı, başta met-

Altay, Ali “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Ta-

sarısı Bir Afettir.”

adresinden alınmıştır. s.3

Altay, agm. , s.4

“Tasarı, bu haliyle ulusal ve uluslar arası hukuk ile güvence altına alınan hakları

ortadan kaldırmakta, doğal, kültürel, tarihi varlıklarımız ve kentlerimizde yeni

bir yağmanın önünü açmaktadır. Hukuk ve bilim dışı tasarının kanunlaşması ha-

linde asıl afeti yaşayacak olan kentlerimizin bu anlayışa feda edilmemesi ve tasa-

rının geri çekilmesi gerekmektedir.” TMMOB. Mimarlar Odası Görüşü

TBMM 24. Yasama dönemi 2. Yasama yılı Sıra sayısı: 180 Afet Riski Altındaki

Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Tasarısı ile Bayındırlık, İmar, Ulaş-

tırma ve Turizm Komisyonu Raporu