28 / 417
TBB Dergisi 2013 (108)
Selami DEMİRKOL / Zuhal BEREKET BAŞ
27
ropol kentler olmak üzere tüm ülkenin bir rant alanı haline dönüştü-
receği eleştirisine maruz kalması, Yasada afet düzenlemeleri yanında
“kentsel dönüşüm”e ilişkin düzenlemelerin ağırlıklı olarak yer alma-
sından kaynaklanmaktadır.
9
Yasanın bu kadar çok eleştiri almasının nedeni bilim çevrelerinin
görüşüne başvurulmamasından kaynaklandığı gibi,
10
afet riskine iliş-
kin düzenlemeler ile kentsel dönüşüme ilişkin hükümlerin aynı yasa
ile yapılmış olmasından da kaynaklandığı açıktır.
Çalışmada bilim ve sivil toplum kuruluşlarından gelen eleştiri-
ler ışığında 6306 sayılı Yasa ile afet riski nedeniyle kentsel dönüşüm
açısından getirilen düzenlemelerin özellikle konut hakkı başta olmak
üzere temel hak ve özgürlüklere etkisi irdelenecektir.
KENTSEL DÖNÜŞÜMÜN ETKİ ETTİĞİ KONUT VE BARINMA
HAKKININ ULUSLARASI DÜZENLEMELERDE YER ALIŞI
Konut ve barınma hakkının nasıl düzenleneceği ve kentsel dönü-
şümün ilke ve kurallarını belirlemek adına uluslararası düzenlemele-
rin incelenilmesinde fayda bulunmaktadır.
Kent ve kentli haklarının tarihsel temelleri, 1871 tarihinde yaşanan
Paris Komünü’ne kadar uzanmaktadır.
11
Kentsel çevre sağlığının ko-
runması amacıyla kentsel altyapının kurulması ve bunun için gerekli
denetim mekanizmalarının oluşturulması amacıyla 1933’de Atina’da
toplanan Milletlerarası Modern Mimari Kongresi’nde temel şehircilik
ilkelerinin belirlendiği Atina Anlaşması, 1941’de Paris’de imzalanmış-
tır. Atina Anlaşmasının en önemli özelliği, kent planlamasını insan
merkezli olarak ele almasıdır.
12
9
Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Tasarısı Üzerine
İMO Görüşü, TMH - 471 - 2012/1 s.13
10
TMMOB Şehir Plancıları Odası “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi
Hakkında Kanun Tasarısı” Değerlendirme Raporu
11
Ersoy, Melih, “Planlama Kuramına Giriş”, Kentsel Planlama Kuramları, İmge Ya-
yınevi, 2. Baskı, s. 26; Şahin, Z.-Özen H.-Deniz E. “ Kentsel Dönüşüm, Barınma
Hakkı ve Direniş Mücadeleleri: Ankara ve Madrid Örneklerinin Karşılaştırmalı
Bir Analizi” IV. Sosyal Haklar Sempozyumu, 2012 Muğla, s.414; Balkır, Balkır, Z.
Gönül “Konut Hakkı ve İhlalleri: Kentli Haklarının Doğuşu” IV. Sosyal Haklar
Ulusal Sempozyumu, 2012 Muğla., s.351
12
Akkoyunlu Ertan, “Kentli Hakları” Amme İdaresi Dergisi, Cilt:30 Sayı:3, 1997 s.32