347 / 417
İbralaşmayı Yoksayan Etik İlişki/Yozlaşan Gerekçe
346
Hukukun ayrıntısına vakıf olmayan, gelişmelerden haberi olma-
yan yargıcın, yargılamayı etkin, verimli şekilde sevk ve idare etmesi,
özne, nesne ile yasa arasındaki ilişkiyi doğru ve gerçek bir şekilde kur-
ması olanaksızdır.
Hukukun doğru bilgisine erişme; hukuktaki dip dalgaların yaka-
lanmasına, olup bitenleri zamanında, doğru olarak kavranmasına ve
oldukça zengin bir rezervin varlığına ihtiyaç duyar. Deneyimler ve
onları vücuda getiren ard alan bu rezervi ayakta tutan kaynaklardır.
Bu olanakların dışlanması, öğrenme ile bağın zayıflaması kendisi-
ni hükme dönüştürecek başka olasılıkların varlığını bertaraf etmekle
kalmaz, etik ilişkinin sınırlarını büzer. Hareket serbestisi ve özerkliği
azalan yargıcın, yargılanan nesne ve özneyle girdiği münasebetin doğ-
ru değerlendirilme ihtimalini kısıtlar.
Yargısal etik: pozitif hukukun öneri ve buyrukları doğrultusunda
yargılanan nesne ve özne ile girilen ilişkidir.
Yargılama, tipiklik üzerine kafa yoran ve uygulanacak hukuku
değerler üzerinden tayin eden, burada yoğunlaşan etik bir faaliyettir.
Gerekçe, tipikliğin gerçekleşip gerçekleşmediğini, uygulanan huku-
kun değerlerle uyumlu olup olmadığını meşru ilgililer, topluma ve
kamuya anlatmayı hedefleyen bir ikna ve inandırma etkinliğidir.
Etik ilişkinin odağına oturan ve özünde ilişkiyi değerlendiren
veya değerlendirmeyle özdeşleşen gerekçenin anlaşılabilmesi, hayat
hikayesi, yaşam tarzı, rolü, işlevi, izlediği güzergah, benimsedikleri,
yoksadıkları ile ayakta kalması için başvurduğu teknikler hakkında
asgari bilgi edinilmesini zorunlu kılar.
Gerekçenin genetik analizi yapılmadan, usul ve esasları hakkında
yeterli bilgi temin edilmeden, kürsü ile yanlar arasındaki ilişkinin sevk
ve idaresi mümkün olmaz. Bu bağlamda yargıcın etik ilişkiden neşet
eden gerekçe sorumluluğunu yerine getirebilmesini önleyen yerleş-
miş, kurumsallaşmış, sistematik, inatçı, ayak sürten engel ve kusurlar
setinden söz etmek olanaklıdır. Bu engellerin kurumsallaşmayı sağla-
yan birden çok sebebin açık, örtülü ittifak ve koalisyonlarından neşet
ettiğini söylemek mümkündür. Bu bağlamda;
Yasamanın gerekçe hukukunun kurumsallaşma arzusunun ka-
nunlaştıracak organizasyondan yoksunluğu gerekçeye ilgisizliği tetik-