TBB Dergisi 108. Sayı

TBB Dergisi 2013 (108)

Hilmi ŞEKER

345

Yargılama yanların ilişkilerine müdahil olma, onların ilişkilerini

referans değerler üzerinden aklama, belirleme veya mahkum etme

etkinliğidir. Yargılama bu yönüyle hukukun korumaya aldığı değer-

lerle, yargılanan eylem, nesnenin uyum veya çelişkileriyle karşılıklı

ilişkisini belirleme ve değerlendirmekten başkası değildir.

Bireyin yaşamına, özgürlüğüne ve malına hükmetmek, hiç kimse-

ye nasip olmamış olağanüstü bir yetkidir ve bu şekildeki yetki, yargı-

lamanın etik bir ilişki olduğunu anımsatması bakımından yeterlidir.

Hüküm değerlendirme, onu denetleyeceklerin sınayacakları de-

ğerdir. İnsan yaşamına bu denli müdahalede bulunan yargıcın, ken-

disini yargılama ve hüküm şeklinde gösteren eyleminin, temelden

yoksun olması beklenemez. Yargıç eylem, işlem ve kararlarını alma-

sına vesile olan, onu yargıya sevk eden sebep sonuç ilişkisini muha-

taplarına, öncül ve ardıllarına meşru, makul sebeplerle açıklamakla

ödevlidir.

Yargıcın ilişkisi çok yönlüdür. Onu çok çehreli ve çokları etkileyen

yanı, hükmün doğrudan ve dolaylı etki, sonuçlarıdır. Etki ve sonuçla-

rın oylum ve ebatı, etik ilişkinin özelliğini belirlerken, eylemi özellik-

li kılan ise yargılamayla ortaya çıkan ve kendisini yargı olarak ifade

eden değerdir.

Yargılama kendisini bilgilenme, dikkate alma, değerlendirme, tar-

tışma, temellendirme ve hüküm üzerinden yapılandırır. Yargılama;

özü itibarıyla kendisini olumlu veya olumsuz kuşku olarak lanse eden

davanın, tartışılarak gerçek ve doğruluğunun belirlenmesi etkinliği-

dir. Bu işin başarısı, yargıcın bilgilenmesi, bildiklerini sevk ve idare

sürecine yansıtması, kuşkuyu aşarak hükme evirmesine bağlıdır.

Tipikliğin sınayan periyod, yargıcın etik açıdan en özgür olduğu

alan, vicdanıyla bir başına kaldığı zamandır.

Bu özgürlüğün etkili ve verimli bir sonuç yaratması ya da yargıç-

lık rol ve işlevinin optimum düzeye çıkarılması ve amacın uygun ola-

rak gerçekleştirilmesini gerektirir.

Beklentinin gerçekleşmesi onun bireysel donanımı, mesleki yeter-

liliğine, birikimine, durduğu yer, felsefi bilgi ve bakışına ve tüm bun-

ları yargısına yansımasına bağlıdır.