TBB Dergisi 108. Sayı

Kamulaştırma Yoluyla Mülkiyet Transferi

378

ana ihtisas komisyonu olarak çalışan, bayındırlık, imar, ulaştırma ve

turizm komisyonunun görüşü alınmaksızın, doğrudan plan bütçe ko-

misyonuna havale edilmiş, tartışma imkânı yaratılmadan, idarelerin

beklentileri doğrultusunda yasalaşmıştır.

Kamu yararı amacı gözetilerek kamulaştırılan taşınmazın, kamu

hizmetine tahsis amacı ortadan kalktığında, eski malikin yeniden ta-

şınmazına kavuşması olanağı amacıyla ihdas edilmiş 22. madde, yapı-

lan değişiklikle amacını gerçekleştiremez hale sokulmuştur.

Söz konusu değişiklik, kamulaştırma hukukunun amacını tekrar

düşündürecek niteliktedir. Bununla birlikte, yapılan değişiklik özel

mülkiyet güvenliğini zedeleyebileceği gibi, uygulamada vatandaş

aleyhine büyük hak kayıpları oluşturacak boşluklar içermektedir.

a. Değişiklik Öncesi Durum ve Yargıtay Uygulamaları:

Değişiklik öncesi, Kamulaştırma Kanunu, idarenin kamulaştırma-

dan vazgeçmesi durumunda nasıl bir yol izleneceğini 22. madde

’de

çok yalın bir dille anlatmıştır. Maddenin konuluş amacı, kamu yararı

gerekçesiyle malikin elinden alınan taşınmazın, kamulaştırma amacı-

nın ortadan kalkması sonrası taşınmazını tekrar alabilmesi için önce-

lik tanınmasıdır. Medeni Kanunda 732. Maddede uygulamasını bulan

önalım hakkı, kamulaştırma hukukunda karşılığını söz konusu mad-

dede bulmaktadır.

Yasal önalım hakkı, Türk Medeni Kanununun 732. Maddesinin ke-

nar başlığının “

Devir Hakk

n K

tlamalar

ı” adını taşımasına rağmen,

gerçekte paydaşın, ön alım hakkına konu olan taşınmazdaki paylı

mülkiyet hakkının devri serbestîsini doğrudan doğruya kısıtlamakta-

dır.

Görüleceği üzere özel hukukta mülkiyet hakkına getirilen böylesi

bir sınırlamanın, kamu hukukunda amacına uygun bir biçimde düzen-

lenmemiş olması düşünülemez.

hâlinde, önceki mal sahibi veya mirasçıları tarafından idareden herhangi bir hak, bedel

veya tazminat talebinde bulunulamaz.”

“Kamulaştırmanın ve bedelinin kesinleşmesinden sonra taşınmaz malların kamu-

laştırma amacına veya kamu yararına yönelik herhangi bir ihtiyaca tahsisi lüzu-

mu kalmaması halinde, keyfiyet idarece mal sahibi veya mirasçılarına 7201 sayılı

Tebligat Kanunu hükümlerine göre duyurulur. Bu duyurma üzerine mal sahibi

veya mirasçıları, aldığı kamulaştırma bedelini üç ay içinde ödeyerek taşınmaz ma-

lını geri alabilir.”

Eren Fikret, Mülkiyet Hukuku 2. Bası, Syf 401.