381 / 417
Kamulaştırma Yoluyla Mülkiyet Transferi
380
Madde metininde adı geçen yapı kavramı İmar Kanunu çerçeve-
sinde anlaşılmalıdır. Buna göre, karada ve suda, daimi veya muvakkat,
resmi ve hususi yeraltı ve yerüstü inşaatı ile bunların ilave, değişiklik
ve tamirlerini içine alan sabit ve müteharrik tesisler, yapı olarak kabul
edilecektir. Tesisat
6
ve donatı kavramaları ise yapıların oluşturduğu
hizmet tesisleri olarak değerlendirilmelidir.
Değiştirilen maddede koşulların gerçekleşmesi durumunda, eski
malikin ortaya çıkan zararlarını tazmini için dava açma, talepte bu-
lunma olanağı kaldırılmıştır. Dolayısıyla yapılan düzenlemenin ama-
cı, Yargıtay içtihatları doğrultusunda oluşan sonuçların önüne geçme
amacı taşıdığı anlaşılmaktadır.
c. Kamulaştırma Amacının Ortadan Kalkması ve Sonucu:
İdarelerin mal edinme yetkilerinden biri olan kamulaştırma işle-
mini, Anayasa’nın 46. Maddesine göre ancak “
kamu yarar
ı
n
ı
n gerektir-
di
ğ
i hallerde
” yapılacak bir işlem olarak tanımlanmıştır. Her ne kadar
yargı kararlarında ve doktrinde üzerinde uzlaşılmış olmasa da kamu
yararı, “
idarenin g
ö
revlerini yerine getirebilmek i
ç
in teker teker fertler d
ışı
n-
da b
ü
t
ü
n toplumun veya yerine ve g
ö
revine g
ö
re belirli halk topluluklar
ı
n
ı
n
g
ö
z
ö
n
ü
ne al
ı
nmas
ı
n
ı
n mecburiyeti
”
7
olarak tanımlanabilir.
Bu anlamda kamu yararı, idarenin faaliyetlerinin sebep ve amaç
unsurunu meydana getirir. Dolayısıyla kamu hizmetine tahsis ama-
cı ortadan kalkan taşınmazda, kamulaştırma işleminin sebebinin ve
amacının da ortadan kalkacağı açıktır.
Nitekim Anayasa Mahkemesinin 22.09.1993 tarih, 1993/8E. ,
1993/31K. sayılı kararında “
M
ü
lkiyet hakk
ı
n
ı
n kamula
ş
t
ı
rma yolu ile
de
ğ
i
ş
ikli
ğ
e u
ğ
rat
ı
lmas
ı
n
ı
n nedeni kamu yarar
ı
n
ı
n kar
şı
lanmas
ı
ihtiyac
ı
n
ı
n
malikin m
ü
lkiyet hakk
ı
n
ı
n korunmas
ı
ihtiyac
ı
ndan
ü
st
ü
n tutulmas
ı
d
ı
r.
”
vurgusunu yaptıktan sonra, “
Kamula
ş
t
ı
rma yap
ı
ld
ı
ktan ve i
ş
in niteli
ğ
i ba-
k
ı
m
ı
ndan belli s
ü
re ge
ç
tikten sonra ta
şı
nmaz
ı
n kamu yarar
ı
n
ı
n gerektirdi
ğ
i
y
ö
nde kullan
ı
lmamaya ba
ş
lan
ı
lmam
ış
olmas
ı
, kamu yarar
ı
n
ı
n zorunlu k
ı
ld
ığı
ihtiyac
ı
n kalmam
ış
veya ger
ç
ekle
ş
memi
ş
olmas
ı
hallerinde m
ü
lkiyet hakk
ı
n
ı
n
korunmas
ı
prensibinin g
ö
zetilmesini engelleyen neden ortadan kalkt
ığı
ndan,
m
ü
lkiyetin tekrar eski malike iadesi suretiyle m
ü
lkiyet g
ü
vencesi kural
ı
n
ı
n
6
Yılmaz Ejder, Hukuk Sözlüğü, Syf. 815.
7
Hayta Mehmet Ali, Kamulaştırma ve Kamulaştırmasız El Atma Davaları, Syf. 24