386 / 417
TBB Dergisi 2013 (108)
Hüsamettin UĞUR
385
nuda, özellikle de gerçek isim ve adresleriyle ihbarda bulunmaktan
çekinirler.
Genel olarak dilekçe ve bilgi edinme hakkı dışında hukukumuzda
suçların ihbarı ve muhbirlerin (ihbarcıların) korunmasına dair bir çok
yasada açık hükümler bulunmaktadır. İhbarcı, bir suçun mağduru,
müştekisi ve tanığından farklı olarak yetkili makamlara haber verdiği
suçla hiç ilgisi olmayan birisi olabileceği gibi şikâyetçi olmasa da bir
suçtan doğrudan veya dolaylı olarak zarar gören dolayısıyla mağdur
olan veya tanık olarak dinlenebilen kişi de olabilir.
Bu anlamda denilebilir ki her ihbarcı müşteki, mağdur veya tanık
olmayabilir ancak bir suçun müştekisi (şikâyet edeni), mağduru veya
tanığı aynı zamanda ihbarcı olabilir.
Yapılan ihbarlarda genellikle isim-adres verilmediği veya doğru
olmayan isim ve adreslerin verildiği bilinen bir gerçektir. Günümüzde
ihbarlar genellikle telefon ve e-posta ile yapılmaktadır. İhbarın somut
verilere dayanması halinde bir ihbar tutanağı düzenlenerek konu hak-
kında gerekli araştırma ve inceleme yapılmalıdır. Aksi durumda yet-
kili ve görevli kimselerin sorumluluğu doğabilir.
1. Dilekçe, Şikâyet ve Bilgi Edinme Hakkı
1982 Anayasa’sının “Dilekçe, Bilgi Edinme ve Kamu Denetçisine
Başvurma Hakkı” başlıklı 74. maddesinde genel olarak dilekçe, şikâyet
ve bilgi edinme hakkı düzenlenmiştir. Buna göre;
“Vatandaşlar ve karşılıklılık esası gözetilmek kaydıyla Türkiye’de
ikamet eden yabancılar, kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şika-
yetleri hakkında, yetkili makamlara ve Türkiye Büyük Millet Meclisi-
ne yazı ile başvurma hakkına sahiptir.
Kendileriyle ilgili başvurmaların sonucu, gecikmeksizin dilekçe
sahiplerine yazılı olarak bildirilir.
(Ek fıkra: 5982 S.K. m.8) Herkes, bilgi edinme ve kamu denetçisi-
ne
6
başvurma hakkına sahiptir.
6
Kamu Denetçiliği (Ombudsman Denetimi): İskandinav ülkeleri ve Anglo-Sakson
kaynaklı olan bir sistemdir. Ülkemizde kamu denetçiliğinin temelleri 28.9.2006 ta-
rih ve 5548 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu ile atılmışsa da Kamu Denet-