75 / 417
Sehven mi, Kasten mi ?: Kanun Koyucu ya Açıkça Anayasaya Aykırı ...
74
I. Üniversitelerin Kamu Tüzel Kişiliğinin Hukuksak Dayanağı
Türk pozitif hukuku esas alındığında, bazı tüzel kişilerin kamu
tüzel kişiliği niteliğinin doğrudan Anayasadan kaynaklandığı görül-
mekte olup, üniversiteler de bu kapsamda yer almaktadır. Gerçekten,
Devlet tarafından kanunla kurulan üniversitelerin kamu tüzel kişiliği-
ne sahip olduğu açıkça Anayasada zikredilmiştir.
6
Yani üniversiteler,
bizzat Anayasa gereği kamu tüzel kişisidir. Dolayısıyla, kanun koyu-
cu, bunların kamu tüzel kişiliğini bir kanunla sona erdiremez.
7
Ancak Devlet tarafından kanunla kurulan üniversitelerin kamu
tüzel kişiliğine sahip olduğunu belirten anayasa koyucu, kazanç ama-
cına yönelik olmamak şartı ile vakıflar tarafından kurulacak yükseköğ-
retim kurumlarının kamu tüzel kişiliğine sahip olup olmadığına dair
her hangi bir açık düzenlemeye Anayasada yer vermemiştir. Diğer bir
ifade ile, Devlet tarafından kanunla kurulan ve bilimsel özerkliğe sa-
hip olan üniversitelerin kamu tüzel kişiliği anayasal düzeyde tespit
edilmişken, vakıflar tarafından kurulacak yükseköğretim kurumları-
nın kamu tüzel kişiliğini haiz olduklarına dair açık bir anayasal nitele-
me yapılmamıştır.
Bununla birlikte, kanun koyucu, Anayasanın “İdarenin bütünlüğü
ve kamu tüzelkişiliği” kenar başlıklı 123 üncü maddesindeki “Kamu
tüzelkişiliği, ancak kanunla veya kanunun açıkça verdiği yetkiye da-
yanılarak kurulur.” hükmü uyarınca, vakıf yükseköğretim kurumları-
nın da kamu tüzel kişiliğine sahip olması yönünde bir tercihte bulun-
muş ve 2547 ve 2809 sayılı Kanunlarda
8
kamu tüzel kişiliğini haiz vakıf
yükseköğretim kurumlarından bahsetmiştir.
9
Anayasanın 130 uncu maddesindeki söz konusu düzenlemeye
dayalı olarak 2547 sayılı Kanunda Vakıf Yükseköğretim Kurumlarına
6
Bu konuda daha fazla ayrıntı için bkz. Kemal Gözler, İdare Hukuku Dersleri, 6.
Baskı, Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa 2007, s. 84 v.d.
7
Gözler, s. 84.
8
2809 sayılı Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanununun vakıf üniversitelerini
kuran çeşitli ek maddelerinde, birer özel hukuk tüzel kişisi olan vakıflarca ku-
rulan ve normalde özel hukuk tüzel kişisi olması beklenen üniversitelerin kamu
tüzel kişiliğine sahip olduğu açıkça belirtilmiştir. Gözler, s. 85.
9
Gözler’in de belirttiği gibi, (Anayasada aksi bir düzenleme bulunmadığı sürece)
kanun koyucu, normalde bir özel hukuk tüzel kişisini kamu tüzel kişisi olarak
niteleyebileceği gibi, genel olarak kamu tüzel kişisi özelliklerini taşıyan bir tüzel
kişiyi özel hukuk tüzel kişisi olarak nitelendirebilir. Bkz. Gözler, s 85.