77 / 417
Sehven mi, Kasten mi ?: Kanun Koyucu ya Açıkça Anayasaya Aykırı ...
76
hizmeti ve bunun sonucunda gerçekleşecek kamu yararının bir gereği
olarak, kamu gücü ayrıcalıkları ile donatılmak zorundadır.
11
Gerçek-
ten, bir tüzel kişinin kamu tüzel kişisi olabilmesi için, devlet tarafından
kanunla veya kanunun açıkça verdiği yetkiye dayanılarak kurulmuş
olma ve kamu gücü ayrıcalıkları ile donatılmış olma şartlarının birlikte
mevcudiyeti zorunludur.
12
Doktrinde kamu tüzel kişiliğine sahip olmanın bir şartı olan kamu
gücü ayrıcalıkları ve yükümlülüklerinin bazılarının
mutlak nitelikte,
yani her kamu tüzel kişisi için mutlaka geçerli olduğu;
bazılarının ise nispi
nitelikte olduğu her kamu tüzel kişisi için geçerliliğinin aranmadığı
ifade edilmektedir. Bu kapsamda, konumuz itibariyle kamulaştırma
yetkisinin kamu tüzel kişiliğinin mutlak sonucu olduğu, diğer bir ifa-
de ile Anayasanın 46 ncı maddesi gereği nerede bir kamu tüzel kişili-
ği varsa orada bir kamulaştırma yetkisinin varlığının zorunlu olduğu
açıkça söylenebilir.
13
Şu halde, bir kamu kurumu
14
olarak üniversitelerin kuruluşunda
ve kaldırılışında takdir yetkisi bütünüyle yasama organına ait olmak-
la birlikte, kurulu bulunan bir üniversitenin kaldırılmaksızın sadece
kamu tüzel kişiliğine son verilmesi hususunda yasama organının bir
takdir alanı bulunmamaktadır. Zira kamu tüzel kişiliği Devlet eliy-
le kurulan üniversitelerin anayasal vasfı olup, üniversitenin varlığı
devam ettiği sürece kamu tüzel kişiliğinin devamı da anayasal bir
zorunluluktur. Dolayısıyla, bir üniversitenin tüzel kişiliğini sona er-
direbilecek olan kanun koyucu, tüzel kişiliği sona erdirmeden, yani
üniversiteyi kaldırmadan sadece kamu tüzel kişiliğine son veremez.
Gerçekten, bir kamu kurumu olan üniversiteyi kurmaya ve kapatma-
ya yetkili olan kanun koyucunun, Anayasanın 130 uncu maddesi uya-
rınca üniversitenin anayasal bir nitelik arzeden kamu tüzel kişiliğini
kanunla sona erdirmesi söz konusu olamaz.
15
11
Gözler, s. 88.
12
Bu konuda daha ayrıntılı bilgi için bkz. Kemal Gözler, İdare Hukuku, Ekin Kita-
bevi, Bursa, 2003, C.I, s. 140 v.d.
13
Gözler, s. 92.
14
Kamu kurumlarına ilişkin ayrıntılı bir çalışma için bkz. Serkan Ağar, “Kamu
Kurumları (Hizmet Yerinden Yönetim Kuruluşları) Teorisi”,
www.idare.gen.tr/agar-kamukurumlari.htm (19.04.2013)
15
Kamu kurumlarının kaldırılması konusunda bkz. Gözler, s. 214; Son dönemde
özellikle bazı il özel idareleri ve köylerin tüzel kişiliklerine son verilmesine yönelik