TBB Dergisi 109. Sayı

TBB Dergisi 2013 (109)

Ferhat USLU

197

mülga Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’na (HUMK) md. 445\A

ve 1412 sayılı mülga Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu’na (CMUK)

md. 327\a eklenmiştir

. Bu düzenlemelerin 1982 Anayasası’ndaki

egemenlik anlayışına uygun olmadığı belirtilmiştir.

Ancak AYM, bu

düzenlemelerin iptali istemiyle açılan davanın reddi yönünde karar

vermiştir

HUMK md. 445\A: “Kesin olarak verilmiş veya kesinleşmiş olan bir kararın, Av-

rupa İnsan Hakları Mahkemesince, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya

Dair Sözleşmenin veya eki protokollerin ihlali suretiyle verildiği saptandığında,

ihlalin niteliği ve ağırlığı bakımından Sözleşmenin 41 inci maddesine göre hük-

medilmiş olan tazminatla giderilemeyecek sonuçlar doğurduğu anlaşılırsa; Ada-

let Bakanı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine

başvuruda bulunan veya yasal temsilcisi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ka-

rarının kesinleştiği tarihten itibaren bir yıl içinde Yargıtay Birinci Başkanlığından

muhakemenin iadesi isteminde bulunabilirler. Bu istem, Yargıtay Hukuk Genel

Kurulunca incelenir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, Avrupa İnsan Hakları Mahke-

mesince saptanan ihlalin sonuçları tazminatla giderilmiş veya istem süresi içinde

yapılmamış ise reddine; aksi halde, dosyanın davaya bakması için kararı veren

mahkemeye gönderilmesine duruşma yapmaksızın kesin olarak karar verir.”

CMUK, md. 327/a: “Kesinleşmiş bir ceza hükmünün Avrupa İnsan Hakları Mah-

kemesince, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmenin

veya eki protokollerin ihlali suretiyle verildiği saptandığında ihlalin niteliği ve

ağırlığı bakımından Sözleşmenin 41 inci maddesine göre hükmedilmiş olan taz-

minatla giderilemeyecek sonuçlar doğurduğu anlaşılırsa; Adalet Bakanı, Yargıtay

Cumhuriyet Başsavcısı, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine başvuruda bulunan

veya yasal temsilcisi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararının kesinleştiği ta-

rihten itibaren bir yıl içinde Yargıtay Birinci Başkanlığından muhakemenin iadesi

isteminde bulunabilirler. Bu istem, Yargıtay Ceza Genel Kurulunca incelenir. Yar-

gıtay Ceza Genel Kurulu, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesince saptanan ihlalin

sonuçları tazminatla giderilmiş veya istem süresi içinde yapılmamış ise reddine;

aksi halde, dosyanın davaya bakması için kararı veren mahkemeye gönderilmesi-

ne duruşma yapmaksızın kesin olarak karar verir.”

Özer, a.g.m., s. 191.

“4771 sayılı Kanun’nun md. 6 ve md. 7’nin, karşılaştırmalı hukuk açısından değer-

lendirildiğinde, bu tür hükümlerin, Avrupa Birliğine üye ülkelerin sadece bazıla-

rının hukuk sistemlerinde yer aldığı, İHAM’ın Türkiye hakkında vermiş olduğu

kararların bir kısmında, hukukilik niteliğinin ötesinde, siyasi değerlendirme sonu-

cunda karar verildiği, 1982 Anayasası’nın Başlangıç Kısmında ve md. 6’da millet

iradesinin mutlak üstünlüğünden ve egemenliğin kayıtsız şartsız Türk Milletine

ait olduğundan söz edildiği, egemenlik denen güç ise yasama, yürütme ve yargı

organları arasında paylaştırıldığı, egemenliğin bir kullanım şekli olan yargı yetki-

sinin Anayasa md. 9 uyarınca, Türk Milleti adına bağımsız mahkemelerce kulla-

nılabileceği, söz konusu maddelerin, egemenliğin kullanımı olan yargı yetkisinin,

İHAM’ne kısmen devredildiği ve bu böylece bağımsız Türk mahkemelerinin ve

yüksek mahkemelerinin üzerinde bir yargı mercii ihdas edildiği, Anayasada, ulus-

lararası sözleşmelerden veya yükümlülüklerden doğan istisnaların saklı olacağı

yönünde bir hükme açıkça yer verilmediği sürece, bu tür uluslararası veya ulusa-

lüstü mercilerin milli yargı mercileri üzerinde ve bağlayıcı nitelikte karar verebi-