454 / 485
TBB Dergisi 2013 (109)
Halis YAŞAR
453
818 sayılı Borçlar Kanununun ceza hukuku ve medeni hukuk ara-
sında münasebet başlıklı 53.maddesi şöyledir.
“ Hakim kusur olup olma-
dığına yahut haksız fiilin faili temyiz kudretine haiz bulunup bulunmadığına
karar vermek için ceza hukukunun mesuliyete dair ahkamıyle bağlı olmadığı
gibi ceza mahkemesinde verilen beraat kararıyle de mukkayet değildir. Bun-
dan başka ceza mahkemesi kararı kusurun takdiri ve zararın miktarının tayini
hususunda dahi hukuk hakimini takyit edemez.”
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunun ceza hukuku ile ilişkisinde ke-
nar başlıklı 74.maddesi şöyledir.
“ Hâkim zarar verenin kusurunun olup
olmadığını, ayırt etme gücünün bulunup bulunmadığı hakkında karar verir-
ken ceza hukukunun sorumluluk ile ilgili hükümleriyle bağlı olmadığı gibi
ceza hâkimi tarafından verilen beraat kararı ile de bağlı değildir. Aynı şekilde
ceza hâkiminin kusurunun değerlendirilmesine ve zararın belirlenmesine iliş-
kin kararı da hukuk hâkimini bağlamaz”
Kanuni düzenleme bu şekilde 6098 sayılı kanunun 74.madde ge-
rekçesinde ifade edildiği gibi dil arılaşması dışında 818 sayılı kanunun
53.maddesi ile bir farklılık yoktur.
İki mahkeme arasındaki ilişki genel itibari ile değerlendirildiğinde
iki mahkemenin farklı yargılama sistemlerine sahip olması, delil takdi-
ri noktasındaki farklı sistemlerinin olması ve sorumluluk kaynağının
farklı olması nedeni ile iki mahkeme arasında böyle bir bağımsızlık
öngörülmüştür. Ancak her ne kadar bu bağımsızlık varsa da yargısal
birlik, yargı kararlarının meşruluğunun içselleşmesi ve yargı kararla-
rının çelişkiden azade olması amacı ile gerek doktrinde gerek ise yar-
gısal uygulamalarda iki mahkemenin tam olarak bağımsız olmayacak-
ları ve kısmen de olsa bağımlı oldukları gerçeğini ortaya koymuştur.
Nitekim bu amaçla yapılan değerlendirmelere bakıldığı zaman şöyle
bir tablo ile karşılaşmaktayız.
• Hukuk hâkimi ceza mahkemesince verilen suçun fail tarafından
işlenmediği yönündeki kesin olgu saptayan beraat kararı ile bağ-
lıdır. Çünkü yargısal bir kararla maddi bir olgu tespit edilmiştir.
• Hukuk hâkimi ceza mahkemesince yapılan kusurun takdiri ve
zarar miktarının tayini kararı ile bağlı değildir. Çünkü ceza hu-
kukunda asıl kusur çeşidi kasttır. Taksir ancak kanunda yazılı ol-
duğu sürece sorumluluk oluşmaktadır. Ancak hukuk mahkeme-