114 / 441
TBB Dergisi 2014 (110)
Kumru KILIÇOĞLU YILMAZ
113
kim, bu geçici ödemeye karar verip; haksız fiile maruz kalıp mağdur
olan kişinin daha fazla mağduriyetinin önüne geçebilir, yargılama ne-
ticesinde belirlenen asıl tazminat miktarından, bu geçici ödemeyi mah-
sup edebilir. Bu durum sorumlu kişinin aleyhine olmadığı gibi, haksız
fiil mağdurunun da mağduriyetini önleme açısından sosyal adaletin
gerçekleşmesi gibi bir işlevin yerine getirilmesini sağlar.
Geçici ödemenin mutlaka “tazminata hükmedileceği kesin olan
bir davada verilmesi gerektiği” gibi bir düzenleme maddede yer al-
mamıştır. Yargılama aşamasında geçici ödemeye karar verildiği halde,
tahminlerin aksine,davanın haksızlığı ya da geçici ödemeyi hak ede-
meyecek miktarda sonuçlanması mümkündür. Yasa koyucu bu ihti-
mali de göz önünde tutarak davacıdan “geçici ödemenin faiziyle bir-
likte geri verilmesi” düzenlemesine yer vermiştir.O halde yasa koyucu
bir yandan davacıyı korurken,öte yandan davacının davasında haksız
çıkması halinde haksız fiilden sorumlu tutulan kişiyi de korumuş,adil
bir denge sağlamıştır.
Dolayısıyla, geçici ödemenin talep edilmesi üzerine geçici öde-
meye karar verilebilmesi için, davaya konu olayda “tazminata kesin
olarak hükmedileceği” kanaatinin doğması doğru değildir. Geçici öde-
menin şartlarından biri “yargılama sonucunda tazminatın kesin olarak
doğması” değildir.
Geçici ödeme kavramı, Türk Hukuku dışında herhangi bir hukuk
sisteminde yer almamakla birlikte, İsviçre Ön tasarısında tartışılmış
olup, İsviçre’de ön tasarının geri çekilmesiyle, yasalaşma olanağı orta-
dan kalmıştır.
6
Başka hukuk sistemlerinde yer almayan geçici ödemelerin amacı,
haksız fiilden doğan borç ilişkileri ile TBK md.114/II gereğinde sözleş-
meden doğan borç ilişkilerinde, mağdur konumunda olan davacının,
mağduriyetinin yargılama sonuna kadar devam etmemesi amacıyla,
zararının en azından bir kısmının giderilmesidir.
TBK.md.76. hükmüne dayanılarak açılan davada hakim, henüz
uyuşmazlığı çözmeden önce bazı özel şartlarla, davacıya davalının bir
miktar ödeme yapmasına karar verebilecek ve davalı da yargı kara-
6
Kılıçoğlu, Ahmet M. : Borçlar Hukuku Genel Hükümler, B.17, Ankara 2013, S. 430