119 / 441
Geçici Ödemeler
118
d) Geçici ödeme talebinde bulunulmuş olması
Maddede “talep üzerine” denilerek, geçici ödemeye hakim tara-
fından re’sen karar verilemeyeceği, ancak tazminat talebinde bulunan
zarar görenin talebi üzerine geçici ödemeye karar verilebileceği dü-
zenlenmiştir. Bu düzenleme HMK.muzdaki taleple bağlılık ilkesine
uymaktadır (HMK.md.26).
Burada önemli vurgulanması gereken husus, geçici ödeme talebi-
nin bağımsız bir dava konusu olamamasıdır. Buna göre geçici ödeme
asıl dava ile birlikte asıl davaya bağlı olarak ileri sürülebilir. Davacı,
yalnızca geçici ödeme talebiyle bir dava açamaz. Kanunda buna iliş-
kin bir düzenleme bulunmamaktadır. Geçici ödeme talebi, başlı başına
bağımsız bir talep hakkı olarak değil, açılmış bir davada yan bir tedbir
olarak düzenlenmiştir.
14
Davacı, dava açarken geçici ödeme talebinde bulunabileceği gibi,
davanın her aşamasında da böyle bir talepte bulunabilir. Hükmedil-
mesi, somut olayın niteliğine, davadaki haklılığın ve davacının ekono-
mik açıdan muhtaç durumda olmasının mevcut kanıtlara göre inandı-
rıcı olup olmamasına bağlı olarak hakimin takdirine bağlıdır. Takdir
yetkisini kullanan hakimin, geçici ödemeye hükmetmesi halinde, “ka-
rarını belli etmiş (ihsası reyde bulunmuş) sayılması söz konusu olma-
yacaktır.
15
Hakim, delilleri inandırıcı bulmaz, yahut davacının ekono-
mik durumunun geçici ödemeyi gerektirmediği kanaatine varmaz ise,
talebi reddedebilir.
4. Benzer Kavramlardan Farkları
A. Tazminattan Farkı
Geçici ödeme, tazminat gibi, zararın giderilmesi amacını taşımakla
birlikte, ödemenin yapılması açısından arada farklar mevcuttur.
Tazminat, yargılama sonunda, hesabı yapılıp, tutarı net olarak bel-
li olan zararın tazmini yöntemi olup, ancak yargılama bittikten sonra
mahkemenin kararıyla tazmin edilebilir. Yargılama bitmeden, mahke-
me karar vermeden tazminatın bir kısmının ödenmesi gibi herhangi
14
Oğuzman; Öz : a.g.e., S.132
15
Oğuzman; Öz : a.g.e.,s.132