121 / 441
Geçici Ödemeler
120
sı, iştirak nafakası ve yardım nafakası olarak çeşitlere ayrılan nafaka
kavramı, geçici ödemelerle benzerliklere sahip olduğu gibi farkları da
mevcuttur.
Genel olarak, geçici ödemenin yargılama sonucu tazminattan
mahsup edilmesi yahut iade edilmesi söz konusuyken, nafaka, yar-
gılama sonucu iade edilmez yahut yargılama sonucunda “nafakanın
yargılama sonucunda bağlanacak nafakadan mahsup edilmesine” iliş-
kin karar verilemez. Zira nafaka kişinin barınma ve geçinmesi için zo-
runlu ödemedir. Sonradan koşullar değiştiğinde değiştirilebilir ya da
kaldırılabilir. Ancak değiştirme ya da kaldırma önceden bu konuda
yapılan ödemelerin iadesi sonucunu doğuramaz.
Burada her nafaka türünün birbirinden farklı özellikleri olduğu
için, türleri, ayrı ayrı ele alacağız.
a. Tedbir nafakası; boşanma davasından önce veya sonra açılabi-
len; eş ve reşit olmayan çocuklar için hükmedilen bir nafaka türü
olup, boşanma davasından önce talep edilmesi halinde, bağımsız
bir dava olarak açılan, nafakadan yararlanacak kişinin geçinmesi
için gereken bir bakım parasıdır. Boşanmadan önce açılan dava-
da, dava konusunun nafaka olması nedeniyle başkaca talebe gerek
olmadığı halde; boşanma sırasında hükmedilecek tedbir nafaka-
sında, hakim, talep olmasa da, nafakaya ilişkin bir karar vermek
zorundadır. Ancak, geçici ödemede, hakim talep olmadan karar
veremez. Geçici ödemenin talep edilmesi, hükmedilebilmesi için
aranan koşullardan biridir.
b. Yoksulluk nafakası, TMK md.176’da düzenlenen; eşlerden birinin
isteyebileceği, açık bir talep ile değerlendirilecek nafaka türü olup;
geçici ödemeyle bu yönden benzerlik gösterir. Yani, yoksulluk na-
fakası da geçici ödeme gibi talep edilmelidir. Hakim, re’sen nazara
alamaz.
c. İştirak nafakası, TMK md.182’de düzenlenmiş olup; çocuğun ge-
leceğinin korunması, eğitimi, ve zorunlu ihtiyaçları için velayeti
kendisinde olmayan eşin, çocuk için vermesi gereken nafaka olup,
hakim tarafından re’sen de değerlendirilir. Geçici ödemede ise,
re’sen değerlendirme olmayıp, talebin varlığı gerekmektedir.
d. Yardım nafakası ise TMK md.364’te düzenlenmiş olup; talep üze-