182 / 441
TBB Dergisi 2014 (110)
Olgun DEĞİRMENCİ
181
Hukuka uygunluk nedenlerinde sınırın aşılması durumunda,
hukuka uygunluk sebebinin somut olayda bulunmamasına rağmen
fail tarafından bulunduğunun tasavvur edilmesi hâlinde nasıl hare-
ket edileceği de bu başlık altında incelenmesi gerekli konulardan bi-
risidir. Hukuka uygunluk nedenlerinde sınırın aşılması koşullarının
uygulanabilmesi için öncelikle somut olayda bir hukuka uygunluk
nedeninin bulunması gerektiği bazı yazarlarca ileri sürülmektedir.
177
Örneğin saati sormak üzere omzuna dokunan şahsın kendisine yum-
ruk atacağından korkarak onu kalbinden bıçaklayan kişinin durumu
verilebilir.
178
Bu durumda, fail tarafından yanılgı içine düşülen husus
(kendisine yumruk atılacağı) doğru olsaydı bile savunma hakkı, söz
konusu tasavvur ile sınırlı olacaktı. Alman öğretisinde, böyle bir du-
rumda indirim veya cezasızlık hâlinin uygulanmaması gerektiği ifade
edilmiştir.
179
Ancak Alman öğretisindeki bu yorum, Alman Ceza Ka-
nunu § 33’te yer alan düzenlemenin
180
, TCK’da 27’nci maddenin 2’nci
fıkrasına denk gelmesi ve 27’nci maddenin 1’inci fıkrasında yer alan
genel bir düzenlemenin Alman Ceza Kanunu’nda bulunmamasından
kaynaklanmaktadır.
181
Fail, mevcut olmayan bir hukuka uygunluk nedenini mevcut gibi
değerlendirerek ona karşı savunma içinde bulunmuş ancak savunma-
da sınırı taksirle aşmış olabilir. Faildeki bu yanılgı, kanaatimizce hem
hukuka uygunluk nedeninin varlığına hem de sınırına ait yanılgı ola-
rak ele alınmalıdır.
182
8. Sonuç ve Değerlendirme
Ceza hukukunda yanılma, faildeki tasavvur ile gerçek arasındaki
farklılaşmadır ve kusur esasını benimseyen ceza hukuku sistemlerince
söz konusu farklılaşmanın dikkate alınması bir zorunluluktur. TCK’da
yanılma kavramı, selefi olan 765 sayılı TCK’ya göre detaylı şekilde,
30’uncu maddede düzenlenmiştir.
177
Koca / Üzülmez, s. 268; Özgenç, s. 387.
178
Örnek için bkz. Barış Erman, s. 288.
179
Barış Erman, s. 288.
180
Madde 33 – Meşru savunmanın sınırının aşılması
Fail meşru savunmanın sınırlarını şaşkınlık, korku veya panik nedeniyle aşarsa,
cezalandırılmaz. (Kanun metni için bkz. Yenisey / Plagemann, s. 24)
181
Barış Erman, s. 289.
182
Bkz. Barış Erman, s. 289; ayrıca Karakurt, s. 131.