427 / 441
Bireysel Başvuruya Konu Edilebilecek Haklar
426
organları tarafından yapılması gerekmemektedir. Bireyler arasındaki
uyuşmazlıkların çözümünde uygulanan hukuka aykırılıklar veya çö-
zümsüzlüğün kurumsallaştırılması gibi durumlar, kamusal güçlerin
işleyişiyle doğrudan bağlantılı olduğundan; bireylerin oluşan zararla-
rının tazmini için fatura, devlete gönderilmektedir.
Sözleşme’nin 6. maddesinde “
medeni hak ve vecibelerle ilgili bir niza
”
kavramı düzenlendiği için, AİHM mülkiyet hakkını içeren başvuruda
aynı zamanda adil yargılanma ilkesini de uygulamaktadır. Mülkiyet
hakkı ihlali iddiasıyla başvurucu, AİHM’e gelmeden önce iddiasını
yetkili ulusal bir makama başvurma olanağından yoksun bırakılmışsa,
Sözleşme’nin 13.maddesinin ihlali olup olmadığı değerlendirilmekte-
dir. Ya da başvurucu ile emsal davalarda ulusal makamlar tarafından
herhangi bir nedenle ayrımcılık yapılmış ise; 14. madde de düzenlenen
“
Ayrımcılık Yasağı
” uygulanabilmektedir.
Bireysel başvuru kapsamında; Anayasa’nın 35. maddesi ile örne-
ğin kamulaştırmayı düzenleyen Anayasa’nın 46. maddesi ve mülkiyet
hakkı ihlali iddiasında yargılamanın uzunluğu noktasında adil yargı-
lanma hakkı birlikte değerlendirilmesi beklenmektedir.
12- Eğitim ve Öğrenim Hakkı ve Ödevi:
Eğitim hakkı, insanı öne
çıkaran, insana değer veren, insanın şahsiyetine, yeteneklerine, onuru-
na saygıyı bütünleştiren, bireysel, sosyal ve kültürel bir haktır.
63
Eğitim
hakkı evrensel, temel insan hakkı olarak kabul edilmiş olup, devletler
bu hakkı kendi koşullarına uygun anayasalarında ve yasalarında dü-
zenlemişlerdir.
Anayasa’nın 42. maddesinde hiç kimsenin eğitim ve öğrenim hak-
kından yoksun bırakılamayacağı belirlenerek, din, dil, ırk, cinsiyet
ayrımı yapılmadan her ortamdan gelen bireylerin bu hakka sahip ol-
duğu anayasal teminat altına alınmıştır. İlköğretimin tüm vatandaşlar
için zorunlu olduğu, eğitim ve öğretimin “
Atatürk ilkeleri ve inkılâpları
doğrultusunda, çağdaş bilim ve eğitim esaslarına göre
…” yapılacağı ve
milletlerarası antlaşmalar saklı kalmak şartıyla “
Türkçeden başka hiçbir
dil, eğitim ve öğretim kurumlarında Türk vatandaşlarına ana dilleri olarak
okutulamaz ve öğretilemez
” ilkeleri düzenlenmiştir. Anayasa’nın 24/4.
63
Mevlani, Ulusoy,
Eğitimin Anayasal ve Yasal Temelleri
,
http://www.amatorceedebiyat.com/eser.asap?id=15368,2.12.2012