TBB Dergisi 110. Sayı

TBB Dergisi 2014 (110)

Melek ACU

425

den ayrıcalığı ifade eden kavramların da, mülkiyet hakkının unsurları

arasında olduğu anlaşılmaktadır.

Taşınır ve taşınmaz mallar ile alacaklar, parasal olan somut veya

soyut her türlü değer mal mülk kavramı içerisinde değerlendirilmek-

tedir. Soyut parasal değer kavramını açıklamakta fayda mülahaza

edilmektedir. Soyut parasal değerin mal olarak kabul edilmesinin şar-

tı, meşru beklenti olarak tezahürünün olmasıdır. Meşru beklentinin

gelecekte mevcut olacağı konusunda kişisel bir ümide değil, somut

nitelikte kanun maddesine veya yargı kararı gibi bir hukuki belge-

ye dayanması aranmaktadır. Örneğin bir işletmenin müşteri çevresi,

günlük hayatta sıkça kullanılan taksitli satışlar mülkiyet hakkının ka-

zanılmasında meşru beklentiyi oluşturur. Birikimler, mülkiyet hakkı

kapsamında değerlendirilmektedir. Parasal değerlerin ulusal mevzu-

ata uygun elde edilmiş olması gerekmektedir. AİHM, hukuka aykırı

elde edilmiş parasal değerleri, “

hakkın kötüye kullanılmaması ilkesi

” uya-

rınca Sözleşme kapsamında görmemektedir.

Vergiler, para cezaları

da mülkiyet hakkına konu kabul edilmektedir.

Enerji ve doğal güç-

ler, fikri ve sınaî mülkiyet hakları, bitkiler, tazminatlar, alacak hakları

da mülkiyet hakkına konu olabilmektedir. Mülkiyet hakkı kavramını

yukarıda ifade edildiği gibi geniş yorumlayan AİHM, korumanın bo-

yutlarını konusunda aynı yaklaşımı göstermemiştir. Korumanın edi-

nilmiş mallara yönelik olduğu, gelecekteki beklentileri kapsamadığı,

verilen kararlardan çıkarılan sonuçtur.

Mülkiyet hakkından yoksun bırakma, kullanımının sınırlandı-

rılması ve hakkın özü bakımından yapılan müdahaleler, mülkiyet

hakkının ihlal şekilleridir. Mülkiyet hakkına müdahaleyi, salt kamu

Bkz. Phillips-Birleşik Krallık davası: Başvuru No: 41087/98, 5 Temmuz 2001, ka-

rarında uyuşturucu satan kişinin mallarının müsadere edilmesini mülkiyet hakkı-

nın ihlali olarak görmemiştir. Özellikle parag. 35 ve 53.

www.echr.coe.int

sitesin-

den ulaşılabilinir.

Akkuş /Türkiye, Başvuru No: 19263/92, Karar Tarihi: 23.10.1997, kararında özet-

le; arazisinin kamulaştırma bedeli düşük tutulduğu iddiasıyla başvurucunun As-

liye Hukuk Mahkemesi’nde dava açtığı, kamulaştırma tarihinden itibaren işletile-

cek %30 faiz oranı ile ek bir bedel ödenmesine mahkemece karar verildiği, kararın

temyiz edilmesi üzerine, Yargıtay’ın onama kararından 17 ay sonra kendisine

ödeme yapıldığından; AİHM, devletin kendi alacaklarına %84 oranında faiz uy-

gularken, yıllık enflasyon oranının %70 olduğu bir durumda, kamulaştırma bede-

linin %30 temerrüt faizi ile ödenmesi kararı sonucunda oluşan durumu, mülkiyet

hakkının ihlâli kabul etmiştir.

www.echr.coe.int

sitesinden ulaşılabilinir.