61 / 441
Borçlar Kanununa Göre Ön Ödemeli Taksitle Satış Sözleşmesi
60
Yukarıda yarar ve sakıncaları belirtilen ön ödemeli taksitle satış
sözleşmelerinin uygulamada arz ettiği önemi dikkate alan kanun ko-
yucu, 6098 sayılı Borçlar Kanununda, 818 sayılı eski Borçlar Kanunun-
dan farklı olarak, bu sözleşme türüne de yer vermiştir. Kanun koyucu,
“Ön Ödemeli Taksitle Satış
Sözleşmesi (BK. m. 264-272)”
ne,
“Özel Borç
İlişkileri”
başlıklı İkinci Kısımın
“Satış Sözleşmesi”
başlıklı Birinci Bö-
lümü kapsamında yer vermiştir. Buna göre, söz konusu sözleşme, bu
bölümde
“Bazı Satış Türleri”
başlıklı Dördüncü Ayırımın
“Kısm
î
Öde-
meli Satışlar”
başlığı altında
“Taksitle Satış (BK. m. 253-263)”
ile birlikte
düzenlenmiştir. Ayrıca, Borçlar Kanununun 273 üncü maddesinde ön
ödemeli taksitle satış ve taksitle satış bakımından bir de ortak hüküm
maddesine yer verilmiştir.
Ön ödemeli taksitle satış sözleşmesine Borçlar Kanununda 9 mad-
delik bir yer ayrılmıştır. Bu kapsamda Borçlar Kanununun 264 üncü
maddesinde sözleşmenin
“Tanımı, Şekli ve İçeriği”
; 265 ilâ 268 inci mad-
deleri arasında
“Tarafların Hak ve Borçları”
; 269 ilâ 271 inci maddeleri
arasında
“Sözleşmenin Sona Ermesi”
ve 272 inci maddesinde hükümle-
rin
“Uygulama Alanın Sınırlanması”
hususlarına yer verilmiştir.
2. ÖN ÖDEMELİ TAKSİTLE SATIŞ SÖZLEŞMESİNİN TANIMI,
UNSURLARI VE HUKUKÎ NİTELİĞİ
I- Terim Sorunu ve Tanımı
Ön ödemeli taksitle satış sözleşmesi teriminin karşılığı olarak lite-
ratürde farklı terimler tercih edilmektedir
8
. Bu durumun bir yansıması-
nı da öğretide gözlemlemek mümkündür. Söz konusu sözleşme türü-
nün karşılığı olarak öğretide
“tasarruf suretiyle satım (ön ödeme suretiyle
satım)”
9
, “taksitler hâlinde ödenen peşin tediyeli satış”
10
,
“ön ödemeli taksitle
satış sözleşmesi”
11
ve
“ön ödemeli satım sözleşmesi”
12
gibi çeşitli terimler ter-
8
Giger, Hans, Berner Kommentar, Kommentar zum schweizerischen Privatrecht,
Bd. VI, 2. Abt. 1., Teilband, 4. Abschnitt Besondere Arten des Kaufes, Art. 222-236
OR., Bern 1999, s. 477; Ünlütepe, 100, dn. 119; Ozanoğlu, 153, dn. 215.
9
Kuntalp, 35; Feyzioğlu, Feyzi Necmeddin, Borçlar Hukuku, Akdin Muhtelif Nevi-
leri (Özel Borç İlişkileri), C. I, 4. Baskı, İstanbul 1980, s. 34.
10
Zweifel, Von Paul, Kısmî Ödemeli Satışların Yeni Tanzim Şekli, (Çev. Bediî
Eğilmezler), AD. S. 1-2, 1963, s. 1306.
11
Atasoy / Taşkın / Acar, 150.
12
Ozanoğlu, 153. Aynı yönde bkz., Gümüş, Mustafa Alper, Borçlar Hukuku, Özel
Hükümler, C. I, İstanbul 2012, s. 176.