TBB Dergisi 110. Sayı

Borçlar Kanununa Göre Ön Ödemeli Taksitle Satış Sözleşmesi

verilen Borçlar Kanununun 264 üncü maddesinin ilk fıkrasına göre,

“ön ödemeli taksitle satış, alıcının taşınır bir malın satış bedelini önceden kı-

sım kısım ödemeyi, satıcının da bedelin tamamen ödenmesinden sonra satılanı

alıcıya devretmeyi üstlendikleri satıştır”

Bundan hareketle, ön ödemeli taksitle satış sözleşmesi, bir malın

para ile mübadelesini amaçlayan, tam iki tarafa borç yükleyen ve bu

sözleşme hakkındaki emredici hükümlere aykırılık içermeyen, satıcı

bakımından, alıcıya taşınır bir malı bedelin tamamen ödenmesinden

sonra devretmek, alıcı bakımından ise para edimini kısım kısım öde-

mek yükümlülüğü yükleyen bir sözleşme olarak tanımlanabilir.

II- Unsurları

A) Satış Bedelinin Kısım Kısım Ödenmesinin Kararlaştırılmış

Olması

Bir ön ödemeli taksitle satış sözleşmesinden bahsedebilmek için

alıcı tarafından satış bedelinin önceden kısım kısım ödenmesinin ka-

rarlaştırılmış olması gerekmektedir (BK. m. 264/I). Gerçekten de be-

delin, satılanın alıcıya devrinden önce

kısım kısım ödeneceğine dair

bir anlaşma söz konusu sözleşmenin ön planda yer alan bir niteliğini

ifade etmektedir

Ayrıca, kısım kısım ödemeye ilişkin tarafların irade beyanları ara-

sında ortaya çıkan uyumun sadece faiz gibi talî edim yükümlülükleri

ya da devir ve taşıma giderleri (BK. m. 211) gibi yan edim yükümlü-

lükleri bakımından öngörüldüğü durumlarda ön ödemeli taksitle satış

Bu kanunî tanımın uygulamaya yol göstereceği şüphesizdir. Ancak, söz konusu

tanımın esasen sözleşmedeki aslî edim yükümlülüklerini belirtmekte sınırlı kal-

dığı da ifade edilmelidir. Aynı yönde Giger, 477. Gümüş’e göre, ön ödemeli tak-

sitle satış, alıcının satılanın tesliminden önce bedelin belirli bir miktarını taksitler

hâlinde ödemesinin kararlaştırıldığı taşınır eşya satışı türüdür (age., 223).

Kanun koyucu ön ödemeli taksitle satış sözleşmesinde alıcının, satılanın kendi-

sine devrinden önce satıcıya satış bedelini kısım kısım ödemesine ilişkin yükü-

münü kabul etmek suretiyle, alıcı bakımından bir ön edim yükümü öngörmüş

bulunmaktadır. Ozanoğlu, 46.

Ünlütepe, 101-102. Söz konusu unsur, ön ödemeli taksitle satış sözleşmesini diğer

sözleşmelerden ayıran noktalardan biridir. Buna göre, meselâ taraflar bedelin kı-

sım kısım değil de, bir bütün olarak daha sonraki bir tarihte ödenmesini kararlaş-

tırmışlarsa, bu durumda ön ödemeli taksitle satıştan değil, veresiye satıştan söz

edilebilir. Feyzioğlu, 150.