65 / 441
Borçlar Kanununa Göre Ön Ödemeli Taksitle Satış Sözleşmesi
64
Borçlar Kanununun 264 üncü maddesinin ikinci fıkrasının dör-
düncü bendinde taksitlerin sayısı ile birlikte taksitlerin
“tutarı”
nın
ve
“vadesi”
nin de sözleşmede belirtilmesinin zorunlu olduğu ifade
edilmiştir. Taksitlerin sayısında olduğu gibi, Borçlar Kanununda ön
ödemeli satışlarda taksitlerin birbirine eşit olmasının veya vadeler ara-
sındaki sürelerin aynı olmasının gerekip gerekmediğine dair herhangi
bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Bu hususta taksitle satışa ilişkin
olarak öğretide taksitlerin birbirine eşit olmasının ve vadeler arasında-
ki sürelerin de aynı olmasının gerekmediği hâkim görüş olarak benim-
senmektedir
26
. Bu görüşün kıyasen ön ödemeli taksitle satış sözleşmesi
hakkında da kabulü mümkündür. Buna göre, ön ödemeli taksitle satış
sözleşmesinde taksit tutarlarının birbirine eşit olması gerekmez ve tak-
sitlerin vadelerinin eşit aralıklarla tespiti de zorunlu değildir.
B) Bedelin Tamamen Ödenmesinden Sonra Satılanın Alıcıya
Devredileceğinin Kararlaştırılmış Olması
Taksitle satış sözleşmesinin satıcı bakımından tezahür eden sakın-
calarını önlemenin, ön ödemeli taksitle satış sözleşmesinin amaçların-
dan biri olduğunu ifade etmek mümkündür. Bu noktada ön ödemeli
taksitle satış sözleşmesinde bedelin tamamen ödenmesinden; satıcının
karşılaşabileceği risklere karşı korunmasından sonra satılanın alıcıya
devredilecek olmasının, söz konusu sözleşmenin amaçları ile uyumlu
olduğu ifade edilmelidir.
Bedelin kısım kısım, ancak satılanın tesliminden sonra ödenmesi-
nin öngörüldüğü bir ilişki, ön ödemeli taksitle satış sözleşmesi mey-
dana getirmez. Ön ödemeli taksitle satışın kanunî tanımında, bedelin
tamamen ödenmesinden sonra satılanın alıcıya devrinin üstlenilmesi-
nin söz konusu sözleşmenin bir şartı olarak öngörülmüş olması da bu
hususu desteklemektedir (BK. m. 264/I)
27
.
26
Becker, Herman, İsviçre Borçlar Kanunu Şerhi, İkinci Bölüm, Çeşitli Sözleşme İliş-
kileri Madde 184-551, (Çev. Suat Dura), Ankara 1993, s. 180; Ansay, 19; Tandoğan,
Halûk, Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri, C. I/1, İstanbul 2008, s. 301; Tunço-
mağ, Kenan, Türk Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri, C. II, 3. Baskı, İstanbul
1977, s. 320; Yavuz, 139.
27
Borçlar Kanununun 267 nci maddesinin ilk cümlesine göre ise, “Ödeme süresi
bir yıldan daha uzun veya belirsiz olan sözleşmelerde satış bedelinin, satılanın
devri anında tamamen ödenmiş olması gerekir”. Bu düzenlemeden hareketle,
ödeme süresi bir yıl veya daha az olan sözleşmelerde satış bedelinin, satılanın