85 / 441
Borçlar Kanununa Göre Ön Ödemeli Taksitle Satış Sözleşmesi
84
bir sözleşme türüdür. Ard arda teslimli satış sözleşmesinde satıcının
satılanı ard arda teslim etmesi, alıcının ise şeyin bedelini bir defada
veya satıcının teslimlerine uygun bir şekilde kısım kısım ödemesi ka-
rarlaştırılır
91
.
Söz konusu sözleşmeyi diğer sözleşmelerden farklı kılan özelliği,
satıcının edimi, yani satılanı birbirini takip eden vadelerde ard arda
teslim edebilmesidir
92
. Dolayısıyla, ard arda teslimli satış sözleşmesin-
de sözleşmenin ayırt edici unsurunun satıcının ediminde yoğunlaştığı
ifade edilebilir
93
. Ancak, ön ödemeli taksitle satışta ise, ayırt edici un-
sur alıcının ediminde yoğunlaşmaktadır. Daha önce de ifade edildiği
üzere
94
, ön ödemeli taksitle satışta, alıcı, bedeli satılanın tesliminden
önce kısmî edimlerle ifa etme yükümlülüğü altındadır. Kısaca, ard
arda taksitle satışta
“satışa konu şey”
; ön ödemeli taksitle satışta ise
“be-
del”
kısmî bir şekilde ifa edilmektedir.
4. ÖN ÖDEMELİ TAKSİTLE SATIŞ SÖZLEŞMESİNİN
ÇEŞİTLERİ
I- Ödeme Süresi Bir Yıl veya Daha Az Olan Sözleşme İle
Ödeme Süresi Bir Yıldan Daha Uzun veya Belirsiz Olan
Sözleşmeler
Ön ödemeli taksitle satış bakımından söz konusu sözleşmeye iliş-
kin hükümlerde, ödeme süresi esas alınmak suretiyle bir ayırım ön-
görülmüştür. Buna göre, ön ödemeli taksitle satış sözleşmesi,
“ödeme
süresi bir yıl veya daha az olan sözleşme”
ile
“ödeme süresi bir yıldan daha
uzun veya belirsiz olan sözleşme”
şeklinde ikiye ayrılmaktadır. Borçlar
Kanununda ise ödeme süresi bir yıldan daha uzun veya belirsiz olan
sözleşmeler (BK. m. 265/II-III, 267, 269/I, 270/II, 271) esas alınmak
suretiyle ön ödemeli taksitle satışa ilişkin hükümler düzenlenmiştir.
Öğretide birinci tür sözleşmeler
“kısa süreli sözleşmeler”
olarak ad-
landırılmaktadır. Diğer ön ödemeli taksitle satış sözleşmesi türü ise
“uzun süreli ya da belirsiz süreli sözleşmeler”
olarak adlandırılmakta ve
91
Kuntalp, 7; Zevkliler / Havutçu, 100.
92
Kuntalp, 7; Ozanoğlu, 162-163.
93
Ozanoğlu, 163.
94
§ 2, II, A.