90 / 441
TBB Dergisi 2014 (110)
Mehmet AKÇAAL
89
özel olarak düzenlenmemiştir. Bu konuda genel hükümler (BK. m. 117
vd.) uygulanmalıdır
99
. Ancak, bu hususta ön ödemeli taksitle satışta ön
ödeme vadelerinin sözleşmede yer almasının zorunlu olduğu belirtil-
melidir (BK. m. 264/II). Buna göre, borcun ifa edileceği gün, sözleşme
yapılırken belirlenmelidir. Dolayısıyla, böyle bir satışta temerrüdün
gerçekleşebilmesi için satıcının alıcıya ihtarda bulunmasına gerek yok-
tur (BK. m. 117/II). Ayrıca, karşılıklı borç yükleyen bir sözleşme olan
ön ödemeli taksitle satışta, alıcının temerrüde düşmesi hâlinde satıcı,
borcun ifa edilmesi için uygun bir süre verebilir veya uygun bir süre
verilmesini hâkimden isteyebilir (BK. m. 123)
100
.
Borçlar Kanununda ön ödemeli taksitle satışta alıcının temerrü-
dünün sonuçları bakımından ise özel bir düzenleme öngörülmüştür
(BK. m. 271). Alıcının temerrüdü hâlinde satıcının sahip olduğu hakla-
ra ilişkin bu kapsamdaki açıklamalarımızdan önce, uygulama alanını
sınırlandıran Borçlar Kanununun 272 nci madde hükmüne dikkat çek-
mekte yarar vardır. Bu hüküm gereğince, Borçlar Kanununun alıcının
temerrüdüne ilişkin 271 inci madde hükmü, alıcının tacir sıfatıyla ha-
reket etmesi veya malın bir ticarî işletmenin ihtiyacı için ya da meslekî
amaçlarla satın alınması durumunda uygulanmaz. Dolayısıyla, söz
konusu üç seçimlik durumdan birinin varlığı hâlinde, alıcının temer-
rüdünün sonuçları bakımından da genel hükümler uygulanmalıdır
(BK. m. 117 vd.).
2- Alıcının Temerrüdü Hâlinde Satıcının Sahip Olduğu Haklar
a) Vadesi Gelmiş Ödemeleri Talep Hakkı
Ön ödemeli taksitle satış sözleşmesinde alıcının bir veya daha
çok ön ödemede temerrüde düşmesi durumunda satıcı, ancak vadesi
gelmiş olan ödemeleri isteyebilir (BK. m. 271/I). Satıcı bu hakkını ge-
nel hükümler çerçevesinde kullanır. Buna göre, satıcı, vadesi gelmiş
taksitlerle birlikte, temerrüd faizi (BK. m. 120 vd.) ve alıcının kusuru
hâlinde gecikme tazminatı (BK. m. 118) talep edebilir.
99
Söz konusu şartlar hakkında detaylı bilgi için, Bucher, I, 356 vd.; Tekinay, 725 vd.;
Velidedeoğlu / Özdemir, 235; İnan, 497 vd.; Eren, 1092 vd.; Kılıçoğlu, 678 vd..
100
Süre verilmesini gerektirmeyen durumlar için, BK. m. 124.