86 / 441
TBB Dergisi 2014 (110)
Mehmet AKÇAAL
85
asıl ön ödemeli taksitle satış sözleşmesi türü olarak kabul edilmektedir.
Ayrıca, bu tür sözleşmelerin ön ödemeli taksitle satışın bünyesindeki
özellikleri içeren, uzun süreli sözleşmeler olduğu ifade edilmektedir
95
.
Ödeme süresi bir yıldan daha uzun veya belirsiz olan sözleşmele-
rin esas alındığı bu hükümlerin, ödeme süresi bir yıl veya daha az olan
sözleşmelere de uygulanıp uygulanamayacağı ise, ön ödemeli taksitle
satış sözleşmesinin uygulamasının önemini daha da arttırmaktadır. Bu
noktada ödeme süresi bir yıldan daha uzun veya belirsiz olan sözleş-
meler için öngörülen hükümlerin mefhum-u muhalifinden hareketle
bunların, ödeme süresi bir yıl veya daha az olan sözleşmeler hakkın-
da uygulanamayacağı düşünülebilir. Ancak, Kanunda söz konusu bu
hükümlerin, ödeme süresi bir yıl veya daha az olan sözleşmelere uy-
gulanmasını engelleyen herhangi bir hükme yer verilmemiştir. Dola-
yısıyla, bu hükümlerin, ödeme süresi bir yıl veya daha az olan sözleş-
meler bakımından da uygulanması mümkündür.
II- Tahsis Kaydıyla Satış
Borçlar Kanununun 268 inci maddesinin ikinci fıkrasında, uygu-
lamada
“tahsis kaydıyla satış”
adı verilen ve ön ödemeli taksitle satış
sözleşmesinin bir çeşidi olan sözleşme türü düzenlenmektedir. Söz
konusu hükme göre, bu sözleşmenin varlığından söz edebilmek için;
- Ödenecek toplam satış bedeli önceden sözleşmede belirlenmiş; ancak sa-
tıcının alıcıya devretmekle yükümlü olduğu eşya belirlenmemiş olmalıdır.
- Ayrıca, sat
ıcının
, alıcıya zilyetlik ve mülkiyetini devralacağı eşyayı seç-
me hakkı tanımış olması gerekmektedir.
Bu sözleşmenin varlığı söz konusu iki şartın birlikte gerçekleşme-
sine bağlıdır. Bu şartların gerçekleşmesi durumunda satıcı, peşin sa-
tıştaki olağan bedelleri göz önünde tutarak alıcının yapacağı seçime
tam olarak uymakla yükümlüdür. 268 inci maddenin üçüncü fıkrasına
göre ise, aynı hükmün ikinci fıkrasına aykırı anlaşmalar, ancak alıcı
için daha elverişli bulunduğu ölçüde geçerlidir.
Tahsis kaydıyla satış sözleşmesinin ödeme süresinin bir yıl veya
daha az olması kararlaştırılabileceği gibi, bir yıldan daha uzun veya
95
Ozanoğlu, 154, dn. 219.