283 / 533
Kamu Hukuku ile Özel Hukukun Kesiştiği Yer: Kamu Hizmeti İmtiyaz Sözleşmelerinde ...
282
aldığı ücretle karşılar. Son olarak imtiyazı alan kişi bu hizmeti kendi
kar ve zararına
(à ses frais et à ses risques)
işletir. İmtiyazcı bu yolla ya-
tırım masraflarını ve imtiyaz için ödediği ücreti karşılamaya çalışır
7
.
İmtiyaz sözleşmesine konu olan hizmetler genelde büyük masraflar
gerektirir. Bu yüzden imtiyazcı kişinin yaptığı masrafları karşılayabil-
mesi ve nihayet kara geçebilmesi için imtiyaz sözleşmeleri genellikle
40-50 yıl gibi uzun bir süreyi kapsayacak şekilde akdedilir
8
. İmtiyaz
sözleşmesinde idari otorite, imtiyaz veren
(l’autorité concédante)
olarak
nitelendirilirken, özel hukuk kişisi imtiyazı alan, imtiyazcı ya da imti-
yaz sahibi
(concessionnaire)
olarak adlandırılır
9
.
Yukarda yaptığımız tanıma uygun olarak, ilk defa 1935 tarihli bir
kararında Danıştay, imtiyaz sözleşmesini
“yardımlı veya yardımsız me-
nafi garantisini muhtevi veya bu garantiden ari olarak bir amme hizmetinin
masrafı kendisi tarafından yapılmak ve kendisine, hizmetten müstefit olanlar-
dan muayyen bir tarife dairesinde bir ücret istidası hak ve mezuniyeti veril-
mek suretiyle bir ferde veya bir şirkete uzun bir devre için gördürülmesi ve
onun bu hizmetle mükellef tutulması esasına müstenit bulunan mukaveleler”
olarak tanımlamaktadır
10
.
İmtiyaz sözleşmesi halen yürürlükte olan 10 Haziran 1326 (1910)
tarihli Menafii Umumiyeye Müteallik İmtiyazat Hakkında Kanun ile
düzenlenmiştir. Kanunun 1. maddesine göre devlet adına imtiyaz ver-
me yetkisi Bakanlar Kuruluna aittir. Anayasanın 155. maddesine göre
de herhangi bir kişi ile imtiyaz sözleşmesi akdedilirken Danıştay’ın
görüşünün alınması zorunludur. Ancak Danıştay tarafından en geç iki
ay içerisinde bildirilecek olan bu görüşle idare bağlı değildir. Bakan-
lar Kurulu ya da yetkili idare, Danıştay’ın görüşünü uygun görmezse,
sözleşmeyi önceden belirlediği şekilde akdedebilir
11
. 1910 tarihli kanu-
nun dışında idareye imtiyaz verme yetkisi veren bir başka kanun da
3 Temmuz 2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanunu’dur. Belediye
7
Chapus René, Droit administratif général, Tome 1, Montchrestien, 15. Baskı, Paris,
2001, s. 637
8
Gözler Kemal-Kaplan Gürsel, İdare Hukuku Dersleri, op.cit,, s. 460
9
Chapus René, Droit administratif général, op.cit, s. 637s. 638
10
Karahanogulları O., (2002), Kamu Hizmeti (Kavram ve Hukuksal Rejim), Ankara,
Turhan Kitabevi; Aktaran: Aslan Zehreddin – Arat Nilay, Kamu Hizmeti İmtiyaz
Sözleşmelerinden Kaynaklanan Uyuşmazlıklarda Tahkim Usulü, İ
stanbul Ticaret
Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
Yıl:4 Sayı:8 Güz 2005/2 ss.1-25
11
Gözler Kemal-Kaplan Gürsel, İdare Hukuku Dersleri, op.cit,, s. 460