475 / 533
Kamu Görevlilerinin Dini Sembol Taşıyabilmesinin Sınırları; Eski Bir Tartışma ve ...
474
Devletin, eğitim kurumlarında farklı din ve inançların ifade edi-
lebilmelerini (exercise) düzenlemek konusundaki
tarafsız (neutral/im-
partial) rolünün kamu düzeni, din ve inançlar arasında uyum ve toleransın
korunması
(maintain) açısından önemi ifade edilmişti.
63
Bu tarafsızlığın
korunması amacıyla, devletin egemen gücünü kullanan bir öğretme-
nin kendisini herhangi bir din veya inançla tanımlaması sınırlanabi-
lir.
64
Çoğulculuk ve demokrasi, bireysel özgürlüklerin daha geniş bir
alan içinde yaşanmasını gerektirdiği gibi, birey ve grupların toplumda
daha yoğun bir istikrar ve dengeye hizmet etmek adına bu özgürlük-
lerinin sınırlanmasına rıza göstermesini de gerektirir.
65
Bu sınırlanma
(veya daha tercih edilebilir bir ifadeyle uzlaşma hali) öğretmenlerin
herhangi bir din veya inancı ifade eden sembollerin giyinebilmelerine
ilişkin tezahür edebilir. Alman Anayasa Mahkemesi’nin
Ludin
kararın-
da azınlık görüşünde olan yargıçlar, görevi sırasında türban giyinen
bir öğretmenin kamu görevi için gerekli niteliğe sahip olmadığını ve
türban konusundaki bu ısrarın
kamu görevlisinin tarafsızlığı
ile bağdaş-
mayacağını ifade etmiştir.
66
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi,
Din, İnanç ve Vicdan Özgürlüğüne ilişkin 22 No. Genel Yorumda, dini
sembollerin giyinilmesinde
“husumet ve provokasyondan kaçınılması ihti-
yacına”
işaret etmiştir.
67
Devletin dini ve mezhepsel tarafsızlığının ko-
runmasında kamu menfaati vardır ve bu bağlamda öğretmenlerin dini
inançlarını ifadesinin sınırlanması, bireylerin ve ailelerin dini inanç-
larını korumakla birlikte okulların
dini çatışma alanlarına
dönüşmesini
engelleyecektir.
68
63
Leyla Şahin v. Turkey, supra n. 40.
64
Welfare Party v. Turkey (Grand Chamber), Judgment of 12 February 2003, p. 94
65
ibid, p. 99; Petersen v. Germany (dec.), no. 39793/98, ECHR 2001-XII)
66
Teacher Headscarf Case, German Constitutional Court, supra n. 23, p. 102 (Judge
Jentsch, Di Fabio and Mellinghoff azınlık görüşü)
67
UN Economic and Social Council, Civil and Political Rights, Including the
Question of Religious Intolerance, Report of the Special Rapporteur on Freedom
of Religion or Belief, Asma Jahangir, E/CN.4/2006/5, 9 January 2006
68
Dahlab v. Swizerland, supra n. 9, p. 4