TBB Dergisi 111. Sayı

Kamu Görevlilerinin Dini Sembol Taşıyabilmesinin Sınırları; Eski Bir Tartışma ve ...

470

trem örnekler üzerinden tartışalım ; Mavi Marmara gemisine yapılan

saldırıdan sonra İsrail’e yönelik bir hava saldırısı ve böyle bir saldırıyı

düzenlemek için en ehliyetli pilotun inançlı ve kippa giyinen bir Muse-

vi olduğunu varsayalım. Üstlerinde, inançsal aidiyeti ve mesleki sada-

kati arasında bir çatışma yaşayacağı konusunda bir güven sorunu ya-

ratmayacakmıdır ? Alevi ve görünür bir şekilde zülfikar taşıyan veya

pasifist

olduğunu ifade eden sembol taşıyan bir pilotun Suriye’de

düşürülen uçağımıza karşılık Hükümete yönelik bir misillemede he-

defi vurmak iradesinin varlığı üstleri nezdinde şüphesiz olabilecek-

midir ? Haç giyinen bir polisin misyoner düşmanlığı yaptığı bilinen

bir grubun izinsiz gösterisinde kullandığı ; türbanlı bir polisin izinsiz

türban karşıtı bir gösteride kullandığı veya türban yanlısı bir gösteride

kullanmadığı gücün yasallığına yönelik kamuda bir güvensizlik algı-

sı oluşması mümkündür. Güç kullanmanın ve güvenliği sağlamanın,

araçların seçimi ve zamanlama konusunda anlık kararları gerektirdiği

ordu ve emniyet kurumlarının bireyin dini inancını korumak adına te-

mel fonksiyonlarını şüphe ve belirsizlik ile kullanması kamunun tolere

edebileceği bir uzlaşma veya taviz değildir.

Goldman v. Weinberger

davasında Amerikan Anayasa Mahkemesi,

kippanın tüm bu menfaat ve prensiplere yönelik yarattığı tehdit veya

tehlike ile birlikte ve kaçınılmaz olarak böyle bir istisnanın diğer dinle-

re mensup bireylerin olası ve benzer taleplerinin yaratacağı sorunları

vurguyla analiz etmiştir.

Elbette,

eşit davranma prensibi (veya ayrımcılık

yasağı) meşru ve objektif gerekçeler olmadıkça aynı inanca sahip bireylere ben-

zer; farklı inançlara sahip bireylere diğer inanç sahiplerinden farklı davran-

Arrowsmith v. United Kingdom, Commission Decision of 5 December 1978; Güç

kullanımı veya tehdidine karşılık da dahil olmak üzere hiçbir koşulda, siyasi veya

başka bir amaçla diğer bir insana karşı teori ve pratikte güç kullanmayı veya güç

tehdidini reddetmektir.

Goldman v. Weinberger, supra n. 44, Yargıç Stevens, Yargıç White, Yargıç Powell,

(çoğunluk görüşü); ‘‘Hava Kuvvetleri kurallarının anayasallığının sadece davacı

değil, inançları askeri düzenle çatışabilecek bütün personel açısından test edilme-

si gerekir.’’ Yargıç Blackmun (azınlık görüşü); ‘‘Hava Kuvvetleri sadece Yüzbaşı

Goldman’ın kippa giyinmesinden kaynaklanabilecek olası sorunları değil fakat

anayasal açıdan ayırt edilemez benzer dini istisna taleplerinin yaratacağı kümü-

latif maliyet açısından değerlendirmekte haklıdır.’’, Axel Frhr. Von Campenhau-

sen, ‘‘The German Headscarf Debate’’, (2004) BYUL Rev. Summer ; Bu makalede,

Almanya’da öğretmenlerin türban ile kamu hizmeti verebilmelerine izin verilme-

sinin, polis, hakim, doktor gibi diğer meslek gruplarından gelebilecek benzer ta-

leplerin yaratabileceği sorunlar vurgulanmıştır.