TBB Dergisi 111. Sayı

TBB Dergisi 2014 (111)

Tennur KOYUNCUOĞLU

523

‘Tarihi ve etimolojik olarak aile bir üretim birimidir. ‘Global ve

kişisel bir ilişki (evlilik) çerçevesinde karşılıksız emek sunulması tam

bir kölelik ilişkisidir. Evlilikte kadınların emeğine el koyulması ve bu

emeğin sömürülmesi tüm kadınların ortak ezilmişliğini oluşturur’ de-

mektedir. Modernizm nasıl ulus devletle, sanayi ve işçi sınıfı ile ku-

şatılmışsa, postmodernizm de küreselleşmeyle, teknoloji ile iç içedir.

Bu bağlamda günümüzün üretim –tüketim ilişkilerine bakmalıyız.

Aile içinde kadının karşılıksız emek üretimi vardır. Ev dışında da ça-

lışıyorsa toplumsal emek içindedir. Ayni zamanda aile, neo-kapitalist

dönemin en önemli tüketim birimidir. Ailenin kaynağındaki cinsellik

üretimi de bu dönemde benzer kaygıları taşımaktadır.

20.yüzyılda savaş koşulları altında evinden dışarı çıkan kadının

savaş bitince evine, ev işine döndürülmesi sanayileşen toplumlarda

ataerkil sistem ile kapitalizmin birbirine eklenerek ailede güç kazan-

dığını gördük. İris Young bu ilişkiyi ‘kadının ötekileştirilmesi ve do-

laysıyla ikinci bir iş gücü olarak işleyişimiz, kapitalizmin asli ve te-

mel niteliğidir’ sözleriyle ifade eder

. Cinsiyete dayanan işbölümü, ,

ekonomik yapılar arasında belli bağlantıları diğer yandan kadınların

fiili emek pratiklerini ifade etmek için kullanılır. Weeks, sistem ku-

ramlarını değil, sistemik ilişkileri ve onları kuran öznelerin potansiyel

güçlerine odaklanır. Hem sosyoekonomik yapılar tarafından kurulan

hem de onları yıkmaya muktedir kollektif bir özne biçiminde bir araya

getirir. Sistem ve özne arasındaki tekil bağı ‘emek’ le kurar. İşbölümü

toplumsal hiyerarşilerin inşasında önemli bir rol oynadığı ve işbölü-

münün dayattığı emek pratiklerinin yine işbölümünün yıkılması için

potansiyel bir güç olarak kullanılacağı görüşünü ileri sürer

Fraser

, resmi kurumsal siyasal ve onlar tarafından desteklenen

ve yönetilen aile ekonomi gibi kavramları söylemsel siyasal olarak

adlandırır. Örneğin kadın eşe şiddet, kişisel ve özel bir mesele ola-

rak tanımlanmakta ve bu konuya ilişkin kamusal söylem, aile hukuk,

sosyal hizmetler ve toplumsal sapmanın sosyolojisi ve psikolojisi ile

ilgili özelleştirilmiş kamusallıklara sıkıştırılıyorsa, bu durum toplum-

Weeks, s 122.

Weeks, s 133 ve 213.

Nancy Fraser, İhtiyaçlar Mücadelesi, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2006, s22.