186 / 413
TBB Dergisi 2014 (112)
Mahmut ŞEN
185
incelemeler yapılmadan işlemin açıkça hukuka aykırı olduğunu tespit
etmek her zaman mümkün olmamaktadır. Ancak, bazı dava türleri
açısından, bu belirleme yapılmadan idari işlemin askıya alınması işin
niteliği gereğidir.
Çağdaş, demokratik hukuk sistemlerinde idari işlemin yürütmesi-
ni durdurma konusunda genel eğilim mahkemelerin elini güçlendir-
me yönünde olmasına karşın, zaman içinde Türk idari yargı sistemin-
de yürütmenin durdurulması ile ilgili yapılan değişiklikler, şartların
kolaylaştırılması yönünde değil, yeni şartların öngörülmesi yönünde
olmuştur.Yapılan değişiklikler, idari işlemlerin hukuka uygunluk de-
netimini yapan idari yargı mercilerinin karar alma yetkilerini sınır-
landırmıştır.Yürütmenin durdurulması yetkisinin sınırlandırılması,
hem yargıya olan güvensizliği göstermekte; hem de dava sonuçlanana
kadar hukuka aykırı da olsa bir idari işlemin yürütülmesi ve zararlar
meydana getirmeye devam etmesine yol açmaktadır
47
.
Bu zamana kadar, idari yargı yeri tarafından iç hukuktaki düzen-
lemelere uygun karar verilmesi nedeniyle Jabari-Türkiye kararında
olduğu gibi yürütmenin durdurulmasına hükmedilememesi, Avrupa
İnsan Hakları Mahkemesi’nce Sözleşmesi’nin 13. maddesinin ihlali
olarak kabul edilmiştir. Bu nedenle, AİHM’nin bundan sonrada, yü-
rütmenin durdurulmasının kanunla sınırlandırılması nedeniyle yapı-
lacak başvurularda, başvurucu açısından telafisi güç veya imkansız
bir durum varsa benzer kararlar alınacağı aşikardır. Diğer bir deyişle,
yürütmenin durdurulmasının kanunla sınırlandırılmış olması, AİHM
tarafından ihlal kararı verilmesine engel değildir
48
.
Anayasa Mahkemesi’ne göre, Devletin hak arama özgürlüğünü
daraltan bütün sınırlamaları kaldırması ve bu yolla yargı denetimini
yaygınlaştırarak adaletin gerçekleştirilmesini sağlaması, hukuk dev-
leti ilkesine yer veren Anayasa’nın 2. maddesi gereğidir
49
. Anayasa
Mahkemesi’nin kanun koyucunun hak arama özgürlüğünü daraltan
47
Kazım Yenice, Hak Arama Özgürlüğü ve Danıştay, İnsan Hakları Yıllığı,C.2,
TODAİE Yayınları, 1980, s.127.
48
Mine Kasapoğlu Turhan, İdari Yargıda Yürütmenin Durdurulmasının Kanunla
Sınırlandırılması ve Sınırlandırmanın Sınırları,s.24.
49
Anayasa Mahkemesinin 21.10.1993 günlü, E: 1993/33, K: 1993/40-2 sayılı kararı,
www.anayasa.gov.tr.ErişimTarihi:21.03.2014