294 / 413
TBB Dergisi 2014 (112)
Fahri BAKIRCI
293
kabul ettiğinde şekil bozukluğu kalkıyorsa, kimi içtüzük kurallarını
anayasada düzenleyerek katılaştırmanın anlamı ne olabilir ki? Böyle
bir durumda TBMM İçtüzüğünün bir anlamı var mıdır? Kuşkusuz ha-
yır. Çünkü Genel Kurulun iradesi şekil bozukluğunu gideriyorsa, İç-
tüzük kurallarına uyup uymamak tümüyle keyfi bir duruma dönüşür.
AYM’nin şekil denetimi yapmasına kuşkuyla yaklaşmak, aslında
demokrasi anlayışı ile yakından ilişkili bir sorundur. AYM’nin, sadece
şekil denetimi yapması değil halkın oylarıyla seçilen TBMM’nin çıkar-
dığı kanunları iptal edebiliyor olması, kimi zaman demokrasi karşıtı
olarak nitelenebilmektedir. Teziç’in belirttiği gibi anayasa yargılama-
sının kabul edildiği bütün ülkelere özgü olarak ortaya çıkan temel so-
run, halkın temsilcilerinin oluşturduğu parlamentonun üzerinde belli
sayıda yargıçlardan oluşan mahkemenin yaptığı denetimin demokra-
tik ilkelerle bağdaşıp bağdaşmadığı sorunudur. Bu sorun anayasanın
üstünlüğü ilkesi nedeniyle aşılmıştır. Çünkü anayasa insan haklarını
güvenceye kavuşturan bir belgedir; bir tür toplum sözleşmesidir ve
bu nedenle diğer hukuki normlara üstündür. Bu üstünlüğün hukuki
bir yaptırımının olması gerekir ki, AYM bu ilkeyi hukuki yaptırımı
sağlayarak hayata geçiren bir organdır.
55
Tunaya bu konuda şunları
söylemektedir:
Gerçekte, yargı organı, Meclis’in üstünde sayılmaz. Üstelik denetledi-
ği ve mahkum ettiği de meclisler değil, doğrudan doğruya anayasaya karşıt
kanunlar’dır.
56
Gerçekten de AYM ister şekil, ister esas denetimi yapsın, hedef-
lediği şey Anayasa’nın sınırları içinde kalınmasını sağlamaya çalış-
maktır ki hem yasama, hem de yürütme aynı anayasayla bağlıdırlar.
Yukarıda incelenen bir başka örnek, OHAL KHK’leri örneği, AYM’nin
bir başka alanda benzer bir örnek olarak değerlendirilmelidir. Eroğul,
OHAL KHK’lerine ilişkin olarak AYM’nin geliştirdiği bu yorum yön-
teminin önemi konusunda şunları söylemektedir:
...
Anayasa Mahkemesi, son derece kaba bir tüzedışılıkla (hukuksuzlukla)
karşı karşıya gelmiş bulunuyordu. Olağanüstü YGK’ler
57
konusunda yetkisiz
55
Teziç, 2001, s. 179
56
Tunaya, 1982, s. 139
57
Eroğul, KHK karşılığı, YGK (Yasa Gücünde Kararname) terimini kullanmakta-
dır.