289 / 413
Anayasa Mahkemesinin Eylemli İçtüzük Kuralına İlişkin İçtihat Değişikliğinin Gerekçesi Üzerine
288
usulün İçtüzükte düzenleneceği belirtilmiştir. Denetim bakımından
olağan dönem KHK’leri hem siyasal hem de yargısal denetime tabi
iken OHAL KHK’leri sadece siyasal denetime tabi tutulmuştur. Çün-
kü Anayasa’nın 148. maddesi bu tür KHK’ler için şekil ve esas bakı-
mından Anayasaya aykırılık iddiasıyla Anayasa Mahkemesine dava
açılamayacağı belirtilmiştir.
46
Gözler, yukarıdaki paragrafta atıfta bulunulan 1990 yılında ya-
yınlanan makalesinde, henüz ortada bu konuda verilmiş bir AYM
kararı yokken, bu tür KHK’ler için Anayasaya uygunluk denetiminin
önünün tümüyle kapalı olduğu sonucunun çıkarılamayacağını belirt-
miştir. Gözler,
olağanüstü hal KHK’lerinin anayasaya uygunluk denetimi
dışında tutulması, yargısal denetimin
‘’sıfır noktası’’
47
olarak görülemez.
diyerek OHAL KHK’leri üzerinde bir yargı denetimi yapılabileceği-
ni söylemektedir. Gözlerin önerisi, Resmi Gazete’de OHAL KHK’si
adı altında yayımlanan hükümlerin gerçekten de bir OHAL KHK›si
olup olmadığı incelemesinin yapılmasıdır. Gözler’e göre, AYM, önün-
deki düzenlemenin niteliğini incelemelidir. Yapılan düzenleme OHAL
KHK’sı adını taşımasına rağmen, nitelik itibarıyla gerçek bir OHAL
KHK’sı olmayıp olağan dönem KHK’sı niteliğindeyse inceleme kapsa-
mına alınmalıdır. Gözler daha sonra OHAL KHK’lerinin somut mad-
delerinden örnekler vererek bunların
iptal edilece
ğini belirtmektedir.
48
Gözler’in bu öngörüsü, çok kısa bir süre sonra AYM kararlarıy-
la gerçeğe dönüşmüştür.
49
Anayasa Mahkemesi ilk olarak E. 1990/25
46
Gözler, 1990, s. 580-584
47
Gözler, sıfır noktası terimini Bakır Çağlar’ın Anayasa Bilimi adlı kitabının 163.
sayfasından aldığını belirtmektedir.
48
Gözler, 1990, s. 584-588
49
Gözler’in bu makalenin bakış açısıyla uyumlu olan ve AYM’nin kararını isabetli
biçimde öngören bu görüşü, bir başka çalışmasında gözden geçirilmiş ve değiş-
tirilmiştir. Gözler, Kanun Hükmünde Kararnamelerin Hukuki Rejimi başlıklı ki-
tabında, anayasa yargısının hukuk devletinin bir şartı olmaması, bu yüzden de
OHAL KHK’lerinin AYM denetimine tabi olmayışının hukuk devleti ilkesini ze-
delememesi (s. 213); kendisinin pozitivist anlayışa sahip olması ve bu anlayışın
Anayasa koyucunun tercihlerinin yerindediğini tartışmayı reddetmesi (s. 214);
Türk hukuk düzeninde OHAL KHK’lerinin maddi kritere göre değil şekli kritere
göre tanımlanması ve bu nedenle bu KHK’leri tanımlamak için onların içeriğine
değil, onları yapan organa ve yapılış şekillerine bakılması gerekmesi (s. 222-224)
gibi nedenlerle bu tür KHK’lerle ilgili olarak AYM tarafından anayasaya uygun-
luk denetimi yapılamayacağı; bu konudaki iptal isteminin yetkisizlik nedeniyle
reddedilmesi gerektiği (s. 228) savunulmaktadır(Gözler, 2000, s. 212-230).