300 / 413
TBB Dergisi 2014 (112)
Halil İbrahim DURSUN
299
bir organ tarafından denetlenmesi fikrinin kabul görmesi şeklinde iki
olumlu gelişme yaşandı.
6
Bu iki gelişmeden ilki olarak uluslararası koruma bağlamında, gü-
nümüzde insan hakları salt iç hukuk meselesi olmaktan çıkarak pozi-
tif uluslararası hukuka girmiş ve insan haklarının söz konusu olduğu
durumlarda, ulusların içişlerine karışmama ilkesi etkinliğini yitirmiş-
tir.
7
İnsan haklarının uluslararası düzeyde korunması için, devletlerin
tek taraflı olarak ihlal edemeyecekleri uluslararası standartların sap-
tanması gerekmiştir.
8
Bu doğrultuda, önce 10 Aralık 1948’de BM Ge-
nel Kurulu tarafından İnsan Hakları Evrensel Bildirisi kabul edilmiş,
9
sonrasında ise 4 Kasım 1950 tarihinde Avrupa kıtasında insan hak-
larının etkili şekilde sağlanabilmesi amacıyla, Avrupa İnsan Hakları
Sözleşmesi Roma’da imzalanmış ve 3 Mayıs 1953 tarihinde yürürlüğe
girmiştir.
10
İkinci gelişme ise, anayasa yargısı fikrinin kabul görmesidir. Ana-
yasa yargısının bugün geldiği noktada üstlenmiş olduğu temel görev,
yasama organının tasarrufları karşısında bireyin temel hak ve özgür-
lüklerinin yargısal yoldan korunması ile anayasal düzenin korun-
ması ve devamlılığının sağlanmasıdır.
11
Başlarda anayasa yargısının
hukuk düzenini koruması fonksiyonu üzerinde durulmasına rağmen
sonraki dönemde insan hakları fikrinin gelişmesiyle birlikte, anayasa
yargısının aynı zamanda temel hak ve özgürlükleri koruması fonksi-
yonunun da bulunduğu görüşü kabul edilmiş ve bu fonksiyonu yeri-
ne getirmede en önemli işlevi bireysel başvuru kurumu üstlenmeye
başlamıştır.
12
6
Bahadır Kılınç, “Karşılaştırmalı Anayasa Yargısında Bireysel Başvuru Kurumu ve
Türkiye Açısından Uygulanabilirliği”, Anayasa Yargısı sayı:25, Anayasa Mahke-
mesi Yayınları, Ankara 2008, s.20
7
Yılmaz Aliefendioğlu, age, s.399
8
Yılmaz Aliefendioğlu, age, s.63
9
Mustafa Erdoğan, Anayasal Demokrasi, s.185
10
Yasemin Özdek, Avrupa İnsan Hakları Hukuku ve Türkiye, 1.baskı, 2004, s.27
11
Hikmet Tülen, “Türk Anayasa Yargısı Sisteminin Başlıca Özellikleri ve Sistemde
Reform Arayışları”, Anayasa Yargısı İncelemeleri 1, Anayasa Mahkemesi
Yayınları, Ankara 2006, s.151
12
Bahadır Kılınç, agm,. s.20