302 / 413
TBB Dergisi 2014 (112)
Halil İbrahim DURSUN
301
lir.
16
Bireysel başvurunun esas anlam ve amacını, bireylerin temel hak
ve özgürlüklerini devlete karşı koruma olanağı sağlayan spesifik ve
olağanüstü bir yargı yolu olması oluşturmaktadır.
17
Temel hak ve özgürlüklerin anayasalarda yer alması ve bu hak-
larla ilgili yasaların anayasaya uygunluğunun anayasa yargısı yoluyla
sağlanması insan hakları bakımından önemli olmakla birlikte, temel
hak ve özgürlüklerin yargısal uygulamalar ile yargı yolu öngörülme-
yen veya yargı yolunun etkili olmadığı durumlar karşısında da korun-
maları gerekir.
18
İşte bu rolü üstlenen bireysel başvuru, kişilere, kamu
güçlerinin işlemlerine karşı kendilerini savunma, bu işlemlerin hak
ve özgürlükler açısından uygunluğunun denetlenmesini sağlama ve
anayasa mahkemeleri önünde kendilerini ifade etme olanağını sağla-
yarak temel hak ve özgürlükleri gerçek anlamda anayasal güvenceye
kavuşturmuştur.
19
B. Bireysel Başvurunun İşlevleri
Yukarıda yapılan açıklamalardan anlaşılacağı üzere bireysel baş-
vurunun ilk amacı, temel hak ve özgürlükleri anayasa yargısı yoluyla
korumak ve geliştirmektir. Bireyin ihlal edildiğini ileri sürdüğü temel
hak ve özgürlüklerinin anayasa yargısı ile korunması
20
bireysel baş-
vurunun sübjektif işlevidir. Bireysel başvurunun bu sübjektif işlevinin
yanında, hukuk düzenini korumak ve anayasa hukukunu geliştirmek
gibi objektif işlevleri de bulunmaktadır.
21
Demokratik düzenin işlerlik
kazanmasına yurttaşları aktif biçimde katan bireysel başvuru yolu, te-
mel hak ve özgürlükler konusunda bireylerin daha bilinçli olmalarını
ve mahkemelerin temel hakları hayata geçirmede daha hassas dav-
ranmalarını sağlamaktadır.
22
Bireysel başvuru uygulamasının en iyi
16
Bahadır Kılınç, agm. s.23
17
Rudolf Mellinghoff, “Fedaral Almanya Cumhuriyetinde Anayasa Şikayeti”,
Anayasa Yargısı 26, Anayasa Mahkemesi Yayınları, Ankara 2009, s.33
18
Yılmaz Aliefendioğlu, age, s.202
19
Mehmet Turhan, “Anayasa Yargısının Demokratik Hukuk Devletindeki İşlevi
ve Meşruluğu” Anayasa Yargısı İncelemeleri 1, Anayasa Mahkemesi Yayınları,
Ankara 2006, s.62
20
Bahadır Kılınç, agm, s.26
21
Ece Göztepe, age, s.17
22
Bahadır Kılınç, agm, s.27