TBB Dergisi 112. Sayı

Bireysel Başvuru Mekanizmasının Kabulü Sonrasında Genel Mahkemelerin ...

302

örneklerinden olan Almanya’da, bireysel başvuru, hem sübjektif hem

de objektif işlevlerini o kadar iyi gerçekleştirmiş ki bu, Federal Ana-

yasa Mahkemesi’nin eski başkanlarından Wolfgang Zeidler’in Alman

Federal Cumhuriyeti’nde adaletin gerçekleştirilmesinin anayasa şika-

yeti olmadan düşünülemeyeceğini belirtmesine sebep olmuştur.

Ayrıca, bireysel başvurunun kabul edilmesiyle AİHM’e yapılan

başvuruların sayısının azalacağı da muhakkaktır. Ancak burada üze-

rinde özenle durulması gereken konu, bireysel başvuru ile asıl amaç-

lananın başvuru sayısını azaltmak değil, ihlal sayısını azaltmak

olduğudur. Bireysel başvurunun, insan hakları konusundaki bilinci

artırdığı ve kamu gücünü kullananlara yol gösterici olduğu da düşü-

nülürse, demokratik bir toplumda ne kadar önemli ve gerekli olduğu

dikkate değerdir.

C. Bireysel Başvurunun Özellikleri

İnsan hakları bakımından bu kadar önemli ve faydalı olan bir

kurum, yukarıda da belirtildiği üzere 5982 sayılı Kanun ile Anaya-

sa Mahkemesi’nin görev ve yetkilerini düzenleyen Anayasa’nın 148.

maddesinin ilk fıkrasına

’’ve bireysel başvuruları karara bağlar’’

ifadesi

ilave edilerek sistemimize girmiştir. Peki sistemimize yeni giren bu

kurumun pratik işleyişi nasıl olacaktır? Anayasa Mahkemesi’nin bun-

dan sonraki temel iş yükünü oluşturacak olan bu başvuru yolunun

fazla rağbet görmesi durumunda, mahkemenin işleyemez hale gelme

riski var mıdır? İnsan haklarını koruma, bireysel başvurunun kabul

edilmesiyle sadece Anayasa Mahkemesi’ne mi bırakılmakta yoksa adli

ve idari mercilerin de bu konuda sorumluluk almaları gerekmekte

midir? Bu soruların cevabını bulmamızda, bireysel başvurunun özel-

likleri -özellikle kanun yollarının tüketilmesi zorunluluğu ile bireysel

başvurunun ikincil bir hak arama yolu olması özelliği- üzerinde dur-

mamız yerinde olacaktır.

Donald P. Kommers and Russell A. Miller, The Constitutional Jurisprudence of

the Fedaral Republic of Germany, Duke University Press, Third Edition, revised

and expanded, London 2012 s.12

Rona Aybay, “Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru”, Türkiye Barolar Birliği

Yayınları 201, TBB İnsan Hakları Merkezi Yayını,13, Birinci Baskı, Ankara, 2011,

s.18