327 / 413
Yeşilçam’dan Popüler Hukuk Kültürüne Mesajlar
326
nışlarını doğrudan etkilemez. Davranışları etkileyen şey sadece ileti-
lendir. Taraflı veya cahilce bozulmuş düşünceler filtre edilebilmesine
rağmen, yaygın düşünceler sık sık gerçek deneyimlere yansıtılır. Eğer
insanlar avukatları, aç gözlü köpek balıkları olarak düşünüyorlarsa bu
saf, masum bir buluş değildir. Böyle algılanmıştır. Önemli olan diğer
bir nokta ise popüler kültürün yasal kurumlar hakkında ve onlardan
topluma mesaj iletmesidir. Amerika’da ve diğer bazı ülkelerde yapılan
çalışmalar, modern toplumun kanun ve hukuk sistemi hakkında az
şey bildiğini göstermiştir. İnsanların çoğu bir avukata danışmamış-
tır ve hukuk büroları, mahkemeler, davalar, duruşmalar konusunda
doğrudan deneyime sahip değillerdir. Onların ilgileri çoğunlukla
duyduklarına dayanır. Popüler kültür ve popüler hukuk kültürünü
birbirinden ayırmak neredeyse imkânsızdır. Fakat bazı amaçlar için
TV veya filmlerdeki mahkeme sahnelerinin bireylerde yarattığı hukuk
algılaması veya bireylere nasıl iletildiği, kafasına fikirlerin nasıl yerleş-
tirildiğini düşünmek mantıklı olabilir.
6
Amerika’da mahkeme filmle-
rinin yapılmaya başlanması 1900’lü yıllara kadar dayanır. Bu filmlerde
izleyiciye yansıtılan hukuk sistemi, avukatlar, yargıçlar, jüri, mahke-
me salonları popüler hukuk kültürünün oluşumunda etkili olmuştur.
Çoğu Amerikan okuyucusu ve izleyicisi edebiyat, TV program-
ları ve filmlerde kendisine sunulan hukuku öğrenmiştir. Artık onlar
kendilerine eleştirisiz sunulan hukuku kendi fikirlerini, değerlerini,
ahlaki standartlarını ve hatta kendi kimliklerini şekillendirmeyi açık-
lamak için kullanabilirler. Fakat hukuka dair bu bilgi ve oluşan hukuk
kültürü reel hukukun kendisi midir? Yoksa reel hukuka yönelik bir
değişim talebinin başlangıcı mıdır? Yani filmlerde yer alan mahke-
me sahnelerinin oluşturduğu popüler hukuk kültürü yaygınlaşarak
zamanla reel hukuka yönelik eleştiri ve değişim talebi doğurmakta
mıdır? Sektörde bu kadar geniş yer tutan hukukla ilgili romanların,
TV programlarının, filmlerin, gazetelerin toplumda oluşacak hukuk
algısındaki payı nedir? Gerçeği mi yansıtmaktadırlar yoksa kurgu-
dan mı ibarettirler? Bu sorulara Macaulay, haberlerin sosyal bilimler
olmadığını ve gazetecilerin hukuk sisteminin çalışmasını temsil eden
örnekler sunmadığını, bazen olanları bile yanlış bildirdiklerini söyle-
yerek cevap vermektedir.
7
Friedman ise okuyucuların ve izleyicilerin
6
Friedman, 1989, p.14-15.
7
Macaulay S. (1989). “Populer Legal Culture: An Introduction[Popüler Hukuk
Kültürü: Giriş]”.
The Yale Law Journal,
Volume 98, Number 8, 1545-1558, Eri-