TBB Dergisi 112. Sayı

İngiliz Mahkemelerince Şirket Tüzel Kişiliği Perdesinin Kaldırılması

356

rin ve uygulamasına yönelik açıklamalarımızdan önce İngiliz şirketler

hukukunun temel ilkelerinden şirketin pay sahiplerinden bağımsız ve

ayrı bir tüzel kişiliğinin bulunması ile sınırlı sorumluğuna

da deği-

nilecektir.

Öncelikle ifade edilmelidir ki, “şirket” kavramı, İngiliz Şirketler

Kanunu’nun (

Companies Act 2006)

1. maddesinde tanımlanmış olup,

şirket, bu Kanun hükümlerine göre kurularak tescil edilmiş şirket-

ler ile bu Kanun’un yürürlüğe girmesinden önce eski İngiliz Şirketler

Kanunu’na

(Companies Act 1985)

göre kurulmuş ve halen ticari faali-

yetini sürdüren kuruluşları ifade etmektedir. Bununla birlikte, İngiliz

hukukunda şirket tüzel kişiliğinin pay sahiplerinden bağımsız olma

niteliği ile pay sahiplerinin sınırlı sorumluluğu karşısında, mahkeme-

lerin hangi durumlarda perdenin kaldırılması doktrinini uygulaması

gerektiği uzun yıllar tartışma konusu olmuştur. Bir başka deyişle, pay

sahiplerinin ve şirket yöneticilerinin şirketin taraf olduğu hukuki iş-

lemlerden dolayı şirket tüzel kişiliği perdesinin kaldırılması suretiyle

hangi durumlarda ve hangi hukuki gerekçeyle kişisel sorumlulukla-

rına gidilmesi gerektiği sorusunun cevaplanması, doktrinin uygulan-

ması açısından önem arz etmektedir.

Bu çerçevede, öncelikle perdenin kaldırılması doktrininin amacı-

nın, sınırlarının ve sonuçlarının mahkeme kararları ışığında ele alın-

ması gerekmekte olup, İngiliz şirketler hukuku uygulamasında önem-

li etki yaratan ve şirket tüzel kişiliği kavramını detaylı bir şekilde ilk

defa açıklığa kavuşturan

Salomon v Salomon & Co Ltd.

(Salomon)

davası

da dikkate alınarak, İngiltere’de perdenin kaldırılması uygulamasının

tarihsel gelişim süreci ve bu uygulamanın şirketler hukukunun te-

mel prensiplerine aykırı sonuçlar doğurup doğurmadığı bu makalede

açıklamaya kavuşturulacaktır.

İŞK’nun (CA 2006) 16. maddesinin 2. fıkrasında, şirket tüzel kişiliği ve sınırlı

sorumluluk ilkesi düzenlenmiştir.

İngiliz hukukunda, şirketlerin ayrı tüzel kişiliklerinin bulunması ve bunun da

şirketler hukukunun temel ilkeleri arasında yer alması karşısında, söz konusu il-

kenin şirketleşmenin bir perdesi olduğu ifade edilmektedir; bkz. Ridley A.: Key

Facts Company Law, 4th edn, London 2011, s. 20.

[1897] AC 22 (HL).