363 / 413
İngiliz Mahkemelerince Şirket Tüzel Kişiliği Perdesinin Kaldırılması
362
nemde
Salomon
davasıyla benimsenen uygulamanın aksine, mahke-
melerin sıklıkla perdenin kaldırılması yoluna gittiklerini görmekteyiz.
Örneğin
Littlewoods Mail Order Stores v IRC
18
(Littlewoods)
ve
DHN Food
Distributors Ltd ve London Borough of Tower Hamlets
19
(DHN)
davaları,
her ne kadar doktrinde eleştirilmiş olsa da,
20
mahkemelerin perdenin
kaldırılmasındaki kararlılığını açıkça ortaya koymaktadır.
Son olarak, 1989’dan günümüze kadar olan çağdaş dönemde
Adams v Cape Industries plc
21
(Adams)
davasının etkisini görmekteyiz.
Bu dönemde,
Salomon
davasıyla benimsenen uygulamaya dönülmüş
ve
Adams
davasında belirlenen kriterler, mahkemeler için yol gösterici
nitelikte olmuştur.
2. Sınırlı Bir Uygulama Olarak Perdenin Kaldırılması
Perdenin kaldırılmasındaki asıl amaç, şirket tüzel kişiliği arkasına
gizlenmiş gerçek iradenin ortaya çıkarılması olmakla birlikte, ticari
hayatta belirliliğin ve yatırımcının korunması, ticari hayatın ekono-
miye olası etkileri dikkate alınarak doktrinde bu tür bir uygulama-
nın sınırlı bir şekilde gerçekleştirilmesi gerektiği ileri sürülmüştür.
22
Bir başka deyişle, perdenin kaldırılmasıyla şirketler hukukunun temel
ilke ve kuralları arasında hakkaniyete uygun bir dengenin kurulama-
ması durumunda, önemli sayıda yatırımcı ticari hayattan elini çekebi-
lecektir.
23
Zira
Barber
’a göre, her ne kadar mahkemeler perdeyi kaldır-
ma eğilimine yönelmiş iseler de bunun ekonomiye olumsuz etkileri
dikkate alınarak bu süreç tersine yol alabilecek ve istisnai durumlarda
söz konusu doktrin uygulama alanı bulabilecektir.
24
18
[1969] 1 WLR 1241 (CA).
19
[1976] 1 WLR 852 (CA).
20
Zira Lowry müdahaleci dönemdeki mahkeme kararlarına eleştiri getirirken,
sorunu, ticari hayatta yaşanan bu belirsizliğin, şirketlerin güvenli bir şekilde
faaliyetlerini sürdürmelerinin üzerini adeta kaplayan kara bir buluta benzetmek-
tedir; bkz. Lowry, s. 40.
21
[1990] Ch 433 (CA).
22
Bkz. Smith D.G.: “Piercing the Corporate Veil in Regulated Industries” B.Y.U. L.
Rev., Vol. 4, s. 1186 vd.
23
Hannigan, “şirketleşme” kavramı karşısında, perdenin kaldırılmasının ve sonuç-
larının sadece sınırlı bir uygulama olarak değerlendirilmesi gerektiğini ileri sür-
mektedir; bkz. Hannigan, s. 46.
24
Barber D.H.: “Piercing the Corporate Veil” Willamatte L. Rev. 1980-1981, Vol. 17,
s. 404 vd.