362 / 413
TBB Dergisi 2014 (112)
Erdem BAFRA
361
veya hakkaniyetin gerektirdiği durumlarda, mahkemelerce perdenin
kaldırılması yoluna gidilebilmektedir.
13
Bir başka deyişle mahkemelerce perdenin kaldırılması, şirket tü-
zel kişiliğinin arkasında gizlenmiş gerçek iradenin ortaya konulma-
sıyla yakından ilgilidir. Bununla birlikte, her ne kadar mahkemelerce
perdenin kaldırılmasında dayanılan hukuki gerekçeler birkaç grup al-
tında toplanmış ise de; bunların sınırlı sayıda olmadığını ifade etmek
gerekir. Bir başka deyişle,
Shub
’un da ifade ettiği gibi, perdenin kal-
dırılması kavramı, mahkemelerce şirket tüzel kişiliği arkasında olan
bitenin araştırılmasını ifade etmektedir ve mahkemelerce yeni hukuki
gerekçelerin yaratılması her zaman mümkün bulunmaktadır.
14
IV.Tarihsel
Süreç ve Sınırlı Bir Uygulama Olarak Perdenin Kaldı-
rılması
1.Tarihsel Süreç
İngiliz hukukunda mahkemelerce perdenin kaldırılması doktrini-
nin uygulanmasını üç ayrı döneme ayırarak inceleyebiliriz.
15
1897-1966
yılları arasındaki klasik dönemde,
Salomon
davasının uygulamaya
etkisini görmekteyiz. Bir başka deyişle bu dönemde, “şirket tüzel ki-
şiliği” kavramı göz önünde bulundurularak mahkemelerce perdenin
kaldırılması tercih edilen bir yol olmamıştır. Buna rağmen sayıca fazla
olmasa da
Gilford Motor Co Ltd v Horne
16
(Gilford)
ve
Daimler Co Ltd ve
Continental Tyre and Rubber Co
17
(Daimler)
gibi davalarda, mahkemeler
şirket tüzel kişiliği perdesini kaldırarak şirket tüzel kişiliğinin varlığı-
nı göz ardı etmişlerdir.
1966-1989 yılları arasındaki müdahaleci dönemde ise, klasik dö-
13
Genel olarak bkz. Ring G.: “Piercing the Corporate Veil: J.L. Brock Builders, Inc. V.
Dahlbeck” C. L.Rev. 1987-1988, Vol. 21, s. 621 vd.; Comer B.: “Piercing the Corpo-
rate Veil in Wilson v. Friedberg S.C.L.Rev. 1996-1997” Vol. 48, s. 905 vd; Ridley, s.
20 vd; Davies, s. 202 vd; Dignam / Lowry, s. 34 vd.
14
Shub O.: “Separate Corporate Personality: Piercing the Veil” FDCC Quarterly
2006, Vol. 56, s. 255.
15
Gerçekten, Dignam ve Lowry, İngiliz mahkemelerince perdenin kaldırılması
doktrinin uygulanması sürecini üç başlığa ayırarak incelemektedir; bkz. Dignam
/ Lowry, s. 35-40. Ayrıca bkz. Mohanty S. / Bahandari V.: “The evolution of sepa-
rate legal personality doctrine and its exceptions: a comparative analysis” Comp.
Law. 2011 Vol. 194-205, s. 195 vd.
16
[1933] CH 935 (CA).
17
[1916] 2 AC 307 (HL).